Demografiy a

Demografik omillar.
Aholining o‘sish sur‘ati, aholi sonining ko‘payishi yoki qisqarishi bilan 
bog‘liq bo‘lgan omillar demografik omillar bo‘lib sanaladi. Bunday omillar qatoriga birinchi navbatda 
aholining tabiiy o‘sish darajasini kiritish mumkin, chunki tabiiy o‘sish migratsion jarayonga ta‘sir 
etishi bilan birgalikda migratsion jarayonning jadallashuv ham o‘z navbatida tabiiy o‘sishga sabab 
bo‘lishi mumkin. Tabiiy o‘sish natijasida mehnatga layoqatli yoshdagi aholi yetishib chiqishiga, ya‘ni 
migratsiya qilishi mumkin bo‘lgan aholi ko‘payishiga zamin yaratiladi. SHu o‘rinda demografik 
omillarning iqtisodiy omillar bilan uzviy bog‘liqligini alohida ta‘kidlab o‘tish lozim bo‘ladi. Jumladan 
iqtisodiy o‘sish bilan tabiiy o‘sish o‘rtasidagi farqning ortishi ham migratsiyaga katta ta‘sir etadi. 
Ya‘ni tabiiy o‘sish sur‘atlari iqtisodiy o‘sish sur‘atlaridan yuqoriroq bo‘lsa mamlakatda ishsizlar 
sonining ortishiga va kishilarning chet elga ish izlab chiqishlariga sabab bo‘ladi. Tabiiy o‘sish 
sur‘atlari iqtisodiy o‘sish sur‘atlaridan past bo‘lsa mamlakatda ishchi kuchiga bo‘lgan talab ko‘tariladi 
va chet ellik ishchilarning ish izlab kelishlari ortadi. Misol uchun, 90- yillarning o‘rtalarigacha 
Iqtisodiy Hamkorlik va Taraqqiyot Tashkiloti mamlakatlarida (AQSH, Yaponiya, Kanada, Avstraliya, 
Yangi Zelandiya, Islandiya, Turkiya, Shveytsariya va Yevropa Ittifoqi davlatlari) iqtisodiy faol aholi 
yiliga o‘rtacha 0,8 foiz ko‘paygan, yalpi ichki milliy mahsulot hajmi esa 3 foizga oshgan.
8