Demografiy a

Aholi ro’yxati va uni o’tkazish tamoyillari. Milliy aholi ro’yxati dasturlari. 
Malum hududda (ayrim bir rayon, mamlakat, butun er sharida) yashovchi aholi haqida fikr 
yuritish, uni birorta fan nuqtai nazardan analiz qilish uchun uning soni, tarkibi, hududiy taqsimlanishi 
to‘g‘risida ma‘lumotlarga ega bo‘lish kerak. Bunday ma‘lumotlar aholini ro‘yxatga olish yoki har yili 
uning tabiiy va mexanik o‘sishini aniq hisobga olib borish yo‘li bilan to‘planadi. Ba‘zi mamlakatlar, 
masalan, Xitoyda, Misrda, Eronda, shuningdek Rim imperiyasida eramizdan bir necha asr oldin aholi 
hisobga olingan. Ammo u paytdagi aholi hisobini hozirgi zamon aholi ro‘yxati bilan taqqoslab 
bo‘lmaydi. U davrdagi hisoblar ma‘lum bir maqsad, masalan, soliq to‘lash lozim bo‘lgan kishilar yoki 
askarlikka layoqatli bo‘lgan kishilar sonini aniqlash uchungina zarur bo‘lgan. Shunda ham erkaklar 
hisobga olingan. Bunday ro‘yxatlardan to‘liq demografik ma‘lumotlar olib bo‘lmaydi, albatta.