Demografik statistika

Mutaxassislar aholi takror barpo bo‘lishini aholining qanday xarakatlari yig‘indisi sifatida tahlil etadi ?



Aholining takror barpo bo"lishida uning tabiy yarakati, ya'ni
tugilish va o'lim asosiy omil hisoblanadi. Tug"ilishning yugori bo' lishi aholi takror barpo bo"lishi jarayonini kuchaytiradi va aholi sonini o sib borishiga olib keladi. Avlodlarning almashuvi, ularning uzog yashashi esa o"lim jarayoniga bogliqdir. O'z navbatida inson xayotida o limning sodir bo"lishi yugorida qayd etilganidek, qator endogen va ekzogen omillar, aksariyat xollarda jamiyatdagi sotsial muhit ta"sirida sodir bo^ladi, Inson hamisha uzoq umr ko"rishga intiladi. Har bir jamiyatda insonning uzoq umr ko rishi, avlodlar salomatigi uchun ijtimoly- igtisodiy imkoniyatlar yaratiladi. Natijada insonlarning uzoq umr
ko rishiga, o"lim holatlarini esa sotsal chora-tadbirlar bilan boshqarishga ershiladi. Ma'lum xudud va davlat aholisining takror barpo bo lishida aholining bir joydan ikkinchi joyga ko^chishi, ya°ni hududiy harakati ham axamiyatlidir. Ilmiy tadqiqotlarning ko"rsatishicha aholi takror barpo o lishining asosi bo"lgan tug"ilish, shahar turmush tarzi ta'sirida kamayib borgan. Aksincha, qishloq turmush tarzi tug"ilishni nisbatan
yo 'qori darajada saqlanib qolishiga olib kelgan. Aholining shahardan qishloqqa, yoki qishloqdan shaharga kelib yashashi bevosita uning reproduktiv mayliga ta 'sir etib, tug "ilishni kamayishi yoki ko tarilishiga olib keladi.

5. 
   Dastlabki demografik ma’lumotlar qaysi davrlardan boshlanadi ?
   

Demografiya (qadimgi yunoncha: δῆμος - demos — xalq va γράφω - grafiya) — har yili turli sabablarga koʻra vafot etgan aholi oʻrnini yangidan dunyoga kelgan avlod hisobiga toʻldirib borilishi qonuniyatlarini ijtimoiy-tarixiy sharoitlarga boglik holda oʻrganadigan fan.
Demografiyaning paydo boʻlishi asosan 17-asrning 2-yarmidan angliyalik olim J. Graunt (1620— 1674) tadqiqotlari bilan bogʻlikdir. Demografiya terminini 1855 y.da fransuz olimi A. Giyar qoʻllagan. 1882 yil Xalqaro gigiyena va demografiya kongressining Jeneva sessiyasida rasmiy qabul qilingan. 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida keng tarqaldi. Oʻzbekistonda, asosan 1960 yilardan qoʻllanila boshladi.

6.