Demografik ko`rsatkichlar tahlili

DEMOGRAFIK KO`RSATKICHLAR TAHLILI

TAYYORLADI: ODILJONOVA HILOLA

REJA:

• REJA:
• 1. DEMOGRAFIYA NIMA?
• 2. AHOLINI RO’YXATGA OLISH.
• 3. AHOLI DINAMIKASI.

Demografiya yunonchadan tarjima qilinganda aholini o'rganaman degan ma'noni anglatadi.

• Demografiya yunonchadan tarjima qilinganda aholini o'rganaman degan ma'noni anglatadi.
• Demografiya aholi va uning rivojlanishi haqidagi fan hisoblanadi.
• Demografik statistika aholining soni, tarkibi, tug'ilishi, o'limi, ko'payishi, harakati haqidagi asosiy qonuniyatlarni o'rganadi.

Demografik ma'lumotlar aholining tibbiy yordamga ehtiyojini qondirish uchun uni rejalashtirishda katta ahamiyatga ega. Aholi sog'liqni saqlash muassasalari uchun bevosita sog'lomlashtirish ishlari olib boriladigan obyekt hisoblanadi.

• Demografik ma'lumotlar aholining tibbiy yordamga ehtiyojini qondirish uchun uni rejalashtirishda katta ahamiyatga ega. Aholi sog'liqni saqlash muassasalari uchun bevosita sog'lomlashtirish ishlari olib boriladigan obyekt hisoblanadi.
• Demografiya ikkita asosiy qismdan iborat:
• 1. Aholi statistikasi, boshqacha qilib aytganda, aholining ma'lum vaqtda olingan soni, tarkibi, turar joyi, geografik joylashishi, zichligi haqidagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
• 2. Aholi dinamikasi (harakati) aholi sonining o'zgarishi.

Aholi dinamikasi ham ikkiga bo'linadi.

• Aholi dinamikasi ham ikkiga bo'linadi.
• 1. Mexanik harakat
• 2. Tabiiy harakat (tug'ilish va o'lim)
• Davlat tomonidan davriy ravishda o'tkaziladigan aholini ro'yxatga olish aholi statistikasi haqidagi ma'lumitlarni olish uchun asosiy manba bo'lib hisoblanadi.

Aholini ro'yxatga olish

• Aholini ro'yxatga olish ilk marta Chor Rossiyasi tomonidan 1879-yilda o'tkazilgan
• O'zbekiston Respublikasida
• Aholini ro'yxatga olish 1989-yilning 12-yanvarida yoppasiga o'tkazilgan. Unga muvofiq aholi soni 19 mln 905 ming kishini tashkil etdi.

2012-yil 1-yanvar holatiga ko'ra O'zbekiston aholisi 29555400 tani tashkil etdi. Markaziy Osiyo davlatlari ichida O'zbekiston aholi soni va zichligi jihatidan birinchi o'rinni egallaydi.

• 2012-yil 1-yanvar holatiga ko'ra O'zbekiston aholisi 29555400 tani tashkil etdi. Markaziy Osiyo davlatlari ichida O'zbekiston aholi soni va zichligi jihatidan birinchi o'rinni egallaydi.
• Hozirda erkaklar 51%ni, ayollar esa 49%ni tashkil etadi.

Aholi dinamikasi (harakati)

• Аxoli dinamikasi (harakati). Аholining ichida tabiiy va mexanik (migratsiya jarayonlari) xarakat farqlanadi. Аholining tabiiy harakati deganda, asosiy demografik jarayon – tug`ilish va o`lim natijasida maʼlum bir territoriyada axoli sonining o`zgarishi tushuniladi
• Migratsiya deganda esa, axolining bir davlat ichida yoki bir davlatdan ikkinchi davlatga mexanik ravishdagi harakati tushuniladi. Migratsiyaning har xil shakllari boʼlib, birinchi navbatda, tashqi migratsiya - davlatlararo va ichki migratsiya - bir davlatning ichidagi harakat tushuniladi.

Аholi oʼlimi haqidagi asosiy maʼlumot poliklinika, muqim shifoxona vrachlari, patologoanatomlar va tibbiy sud ekspertizasi vrachlari tomonidan aholi orasida o`lim yuz bergan hollarda toʼldiriladigan «Oʼlim haqidagi yoki perinatal oʼlim haqidagi vrach guvohnomalariga asoslangan. Viloyat statistika boshqarmalari aholi oʼlimi haqida oylik, yillik hisobotlar tayyorlaydilar. Koʼpincha, viloyat statistika boshqarmalarida tibbiy maʼlumotga ega boʼlmagan mutaxassislar tomonidan oʼlim sabablari shifrlanishi tufayli, o`limning asosiy sabablari haqidagi maʼlumotlar olishda ayrim noaniqliklarga yoʼl qoʼyilmoqda.

• Аholi oʼlimi haqidagi asosiy maʼlumot poliklinika, muqim shifoxona vrachlari, patologoanatomlar va tibbiy sud ekspertizasi vrachlari tomonidan aholi orasida o`lim yuz bergan hollarda toʼldiriladigan «Oʼlim haqidagi yoki perinatal oʼlim haqidagi vrach guvohnomalariga asoslangan. Viloyat statistika boshqarmalari aholi oʼlimi haqida oylik, yillik hisobotlar tayyorlaydilar. Koʼpincha, viloyat statistika boshqarmalarida tibbiy maʼlumotga ega boʼlmagan mutaxassislar tomonidan oʼlim sabablari shifrlanishi tufayli, o`limning asosiy sabablari haqidagi maʼlumotlar olishda ayrim noaniqliklarga yoʼl qoʼyilmoqda.