Декабрь 2020 10-қисм

Декабрь  2020  10-қисм
Тошкент
UMUMIY O‘RTA TA’LIM MAKTAB O‘QUVCHILARINI KASB-HUNARGA VA 
BITIRUVCHILARNI OLIY TA’LIMGA YO‘NALTIRISH
Fayzanova Umida Xusenovna 
Navoiy viloyati Navoiy tumani
53-umumiy o‘rta ta’lim maktabi direktori
Annatatsiya:Ushbu  maqolamda  maktab  o‘quvchilarini  kasb-  hunarga  yo‘naltirish  va 
bitiruvchilarning oliy ta’limga yo‘naltirishning o‘ziga hos hususiyatlari haqida yozilgan
Kalit so‘zlar: Maktab, ota-ona, oila, o‘quvchi, o‘qituvchi, olit ta’lim.
Bitiruvchilarni  kasb-hunarga  yo‘naltirishda  faqat  qiziqishlari  va  kasbga  bo‘lgan 
munosabatlaridan  tashqari  bugungi  kunda  hududimizdagi  imkoniyatlar  va  kadrlarga  ehtiyojni 
hisobga olish, shuningdek, bandlikka ko‘maklashish markazining yillik hisobotlari bilan tanishib 
chiqishi  kerak.  Bu  faqat  o‘quvchilar  emas,  balki  o‘qituvchilar  va  ota-onalarning  oldida  turgan 
muhim masalalardan biri. 
Kasbiy,  hududiy  diognostika  tahlilidan  kelib  chiqib  bitiruvchilarga  bundan  keyin  texnik, 
texnolog, muhandis kabi yo‘nalishlarda o‘qishini taklif etishimiz lozim. 
Maktablarning umumiy vazifasi o‘quvchilarni mustaqil hayotga va ishlab chiqarish korxonalarida 
mehnat qilishga tayyorlashdir. Maktablarda kasb-hunarga yo‘naltirish psixologik-pedagogok va 
tibbiy chora-tadbirlar tizimidan iborat bo‘lib maktab bitiruvchisiga jamiyat ehtiyojlari va uning 
qobiliyatlarini  inobatga  olgan  holda  kasb  tanlashga  yordam  beradi.  O‘quvchilarni  mustaqil 
kasbni  tanlash  imkoniyatlari  saviyasining  pastligi  sababli  maktabda  kasb-hunarga  yo‘naltirish 
ishlari eng avvalo ularning kasbiy qobiliyatlari va mayinliklarini aniqlash, shuningdek rivojlanish 
dinamikasini o‘rganish vazifalarini hal qilishni taqozo etadi.
Endi pedagogik- psixolog ta’rafdan yondashadigan bo‘lsak, quyidagilarni joriy etishni taklif 
qilamiz:
1.  O‘quvchilarga kasbiy maslahat markazini tashki etish.
2.  Markaz rahbarligiga texnologiya, boshlang‘ich sinf, tabiiy fanlar va aniq fanlar yo‘nalishi-
dagi o‘qituvchilarni ta’yinlash.
3.  1-11-sinf o‘quvchilarini maktab kasbiy maslahat va ilmiy ishlar markaziga jalb etish.
4.  Yosh xususiyatlariga qarab sinflarga bo‘lish.1-4-sinf o‘quvchilari uchun kasb alifbosi, kas-
blar o‘yini, kasblar bo‘yicha qiziqishlar haritasi, yosh xuxusiyatiga qarab test, so‘rovnoma, rasm-
lar anketasini olib, tahlil qilish
5.  5-7-sinf  uchun  kasbiy  ma’lumotlar,konferensiyasi,  seminar,  onlayn  tarzda  oliy  ta’lim 
muassasalari bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va targ‘ibot ishlarini olib borish.
6.  7-9 sinf o‘quvchilari uchun grafik asosida tanlangan yo‘nalishlari bo‘yicha ish berish muas-
sasasi ma’mutiyati bilan onlayn aloqalar o‘rnatish, uchrashuv tashkil etish, ekskursiyalar uyusht-
irish, shu yo‘nalishlar aks etgan ma’lumotlar (kitob, afisha, tarqatmalar, videoroliklar) tarqatish.
7.  9-11-sinf o‘quvchilarining qiziqishidan kelib chiqib to‘rt tomonlama (o‘quvchi, ota-ona, 
maktab va ish beruvchi) shartnoma tuzish va bu bo‘yicha “Maktab-oila-mahalla-oliy o‘quv yurt-
lari-tuman hokimligi” tizimini yo‘lga qo‘yish.
8.  O‘quvchilarni kasbga yo‘naltirishda nazoratni yo‘lga qo‘yish.Maktab rahbariyati, bandlik-
ka ko‘maklashish markazi, tuman hokimligi hisobotlarini onlayn tarzida olib borish.
  xalq  ta’limi  vaziri  Sh.Shermatov  tomonidan  yoshlarimizga  bir  vaqtning  o‘zida  bir  nechta 
oliy o‘quv yurtiga hujjat topshirish imkoniyatini berish tashabbusining amaliyotga tatbiq etishi, 
ularning ta’lim olish huquqlarini kengaytirishga hizmat qiladi. Biz umumiy o‘rta ta’lim rahbarlari 
o‘quvchilarimizni yurtimiz rivojiga hissa qo‘shishi uchun shart-sharoit yaratib berishimiz kerak 
deb o‘ylayman. 

---

87