Декабрь 2020 10-қисм

Og‘zaki  bayon  qilish  –  usuli  ikki  xil  ko‘rinishda  bo‘lishi  mumkin.  Birinchisi,  monologik 
bayon  qilish  bo‘lib,  bunda  faqat  o‘qituvchi  gapiradi,  o‘quvchilar  esa  uning  nutqini  idrok  etib, 
anglab oladilar. Qo‘l mehnati darslarida u tushuntirish va hikoya qilish, instruktaj ko‘rinishida 
bo‘ladi.  Ikkinchi  ko‘rinishi,  dialogik  bayon  bo‘lib,  bu  o‘qituvchi  va  o‘quvchilarning  o‘zaro 
suhbatidir. 
 Tushuntirish va hikoya qilish – bu usulda materialni jonli va obrazli hikoya qilish tushuniladi. 
Bu  usulda  yangi  bilimni  o‘qituvchining  o‘zi  beradi.  Ba’zan  suhbat  davomida  o‘quvchilarning 
qanchalik  o‘zlashtirayotganliklarini  bilish  maqsadida  ularga  savollar  bilan  murojaat  etish 
maqsadga  muvofiqdir.  Hikoyada  bajarilgan  ishlar,  natural  rasmlar,  rasmlar,  fotosuratlar  va  shu 
kabilarni  ko‘rsatib  bajarilsa,  anchagina  tushunarliroq  bo‘ladi.  Bu  o‘rinda  tushuntirayotganda  – 
ko‘rsat va tushuntir degan qoida bajariladi. 
Suhbat  –  turli  o‘quv  maqsadlarida,  yangi  dastur  materialini  bayon  qilish,  bilimlarni 
rejalashtirish va chuqurlashtirish uchun takrorlash jarayonida, o‘quvchilarning bilimini tekshirish 
uchun qo‘llanilishi mumkin. 
Suhbat  o‘quv  materialining  chuqur  va  ongli  egallanishiga  yordam  berishi,  o‘quvchilarda 
bo‘lajak  amaliy  ishni  ongli  rejalashtirish  malaka  va  ko‘nikmalarini  shakllantirishda  vosita 
xizmatini o‘tashi, egallagan bilimlarni amalda qo‘llash malakalarini singdirishga yordam berishi 
kerak. 

---

67