Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

issiqlik  o’tkazuvchanligi  deyiladi.  Tuproqning  issiqlik  o’tkazuvchanligi  1  sekundda  1  sm 
qalinlikdagi 1 sm
2
 dan o’tgan kaloriya issiqlik miqdori bilan aniqlanadi. 
Yerning chuqur qatlamlariga issiqlikni borishi tuproqning issiqlik o’tkazuvchanligiga 
bog’liq.  Tuproqning  issiqlik  o’tkazuvchanligi  uning  minerologik,  mexanik  tarkibiga, 
namligiga,  organik  moddalar  miqdoriga,  donadorligi,  yerning  qattiq  va  yumshoqligiga 
bog’liq. 
O’simliklar va  mikroorganizmlar  hayotida suv  va oziqa rejimlariga ko’ra tuproqning 
issiqlik  balansi  muhim rol uynaydi, shuningdek,  bu rejimlar  bir-biri  bilan o’zaro bog’liqdir. 
Issiqlik balansini tuproqqa  tushayotgan va undan sarflanayotgan issiqlik tashkil etadi va u 1 
sm
2
 kaloriya bilan ifodalanadi. 
Tuproqqa    tushayotgan  va  undan  sarflanayotgan  issiqlikning  aniq  hisoblash  ancha 
murakkab ish, uni taxminan quydagi formulaga muvofiq ifodalash mumkin. 
R = LE + P + Q 
bu  yerda:  R-  tuproqning  issiqlik  balansi;  LE  -bug’lanishga  sarflangan  issiqlik;  P-
havoning  pastki  qatlami  bilan  tuproqning  ustki  qatlami  orasidagi  issiqlik  almashinishi;  Q-
tuproqning issiqlik almashinishi. 
Malumki,  tuproqqa    kuyesh  energiyasidan  tashkari  (asosiy  issiqlik  manba)  biologik, 
ekzotermik va fizik-kimyoviy jarayonlar natijasida ham issiqlik kelib turadi. 
Organik  moddalarning  mikroorganizmlar  tasirida  parchalanishi  natijasida  ham 
tuproqda issiqlik hosil bo’ladi. Bu biologik jarayondan  issiq xonalarda ko’chat yetishtirishda 
(go’ng,  g’o’za puchoq va har xil organik moddalar solib) keng ko’lamda foydalaniladi. 
Tuproqda  sodir  bo’ladigan  har  xil  kimyoviy  reaksiyalar  vaqtida,  radiaktiv 
moddalarning parchalanishidan ham malum miqdorda issiqlik hosil bo’ladi.