Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

Agrotexnikaviy tajribalardan asosiy maqsad – har xil hayotiy omillarning, ekinlarni parvarish qilish sharoiti va ularning hosiliga va uning sifatiga ta’sirini qiyosiy baholashdan iborat. Bu tajribalarda ekin ekish me’yori, muddatlari va usullari, o’g’itlash usullari, o’tmishdosh ekinlar va shu bilan birga begona o’tlarga, kasallik va zararkunandalarga qarshi kurash choralari o’rganiladi.

Nav sinash tajribalarida bir xil sharoitda genetik jihatdan bir xil bo’lgan o’simliklar taqqoslanadi. O’simlik navlari va duragaylariga obyektiv baho beriladi. Nav va duragaylar hosildorligi va hosilining sifatiga qarab baholanadi.

3. 
   Omillar soniga ko’ra:
   
   1. 
      Bir omilli. Tajribada bitta masala (ko’rsatkich) yechimi yechilishi bir omilli tajribalar deyiladi. Masalan, tup soni, yaganalash muddatlari, ishlash chuqurligi, o’g’itlash muddatlari va shu kabilar alohida o’rganilsa.
      
   2. 
      Ko’p omilli. Tajribada ikki va undan ortiq masala bir vaqtning o’zida tekshirilsa ko’p omilli tajribalar deyiladi. Masalan, yaganalash muddati va chilpish muddati; tup soni, o’g’itlash va sug’orishlar birgalikda.
      
4. 
   Amalga oshirilish ko’lamiga ko’ra:
   

1. 
   Yakka tartibli dala tajribalar deganda, ilmiy tekshirish muassasalari va qishloq xo’jalik o’quv yurtlarida bir-biriga bog’liq bo’lmagan holda ayrim punktlarda o’tkaziladigan tajribalar tushuniladi.
   
2. 
   Yalpi yoki geografik dala tajribalarda har xil tuproq iqlim mintaqalarida bir xil tajribalar o’tkaziladi. Ular bir nechta ilmiy tadqiqot muassasalarining hamkorligida olib boriladi (PITI tarmoqlari, stansiyalari, VIUA, VIR va boshqalar). Bunda navlarni yetishtirish, sinash, agrotexnologik tadbirlar, mashinalar ishlab chiqarish va boshqa masalalar tekshiriladi.
   

1912 yildan boshlab D.N.Pryanishnikov va A.G.Doyarenkolar taklifi asosida birinchi marta geografik tajribalar olib borilgan. Bu xildagi o’tkaziladigan geografik tajribalar qishloq xo’jalik Vazirligi, QX FAsi va boshqa tashkilotlar topshirig’i bo’yicha qo’yiladi.

84

5. 
   Davomiyligiga ko’ra:
   
   1.