Davriy qonun 1 Atom tuzilishi



Download 2,62 Mb.
Sana08.01.2022
Hajmi2,62 Mb.
#331469
Bog'liq
Elementlar davri

Reja:




2

3

Davriy qonun

1

Atom tuzilishi

Elementlar davriy sistemasi

“Kimyoviy elementlar va ulardan hosil boluvchi oddiy hamda murakkab moddalarning xossalari shu elementlar atomlarining yadro zaryadlari bilan davriy boglanishda boladi.”

Davriy qonun – tabiat qonuni va u tabiatda mavjud bolgan bogliqliklarni aks ettiradi.

Davriy sistemaning dastlabki variantida (1-mart 1869-y.) 63 ta element aks etgan bo‘lsa, uning zamonaviy variantida 118 ta element aks ettirilgan.


Davriy qonun asosida elementlar davriy sistemasi vujudga kelgan.

Davriy sistemada elementlarning joylashish tartibi ularning fizik va kimyoviy xossalarining davriy o‘zgarishi bilan tavsiflanadi. Davriylik deganda ma’lum intervaldan so‘ng xossalarning takrorlanishi tushuniladi.

Atom tuzilishi nuqtayi nazaridan kimyoviy elementlar davriy sistemasi va davriy qonuni


Davriy qonun kashf qilindi va davriy sistema tuzildi, lekin D.I.Mendeleyev elementlar xossalarining o‘xshashligi va farqlarini, davriy o‘zgarish sabablarining tub mohiyatini tushuntirib bera olmadi.

XIX asrda atom kimyoviy reaksiyalarda o‘zgarishga uchramaydigan zarra deb hisoblangan.


XIX asr oxiri va ХХ asr boshlarida kimyo fanida erishilgan yutuqlar bu tasavvurni o‘zgartirib yubordi.

Kimyoviy elementning davriy sistemadagi o‘rni uning atom tuzilishi va xossalariga bog‘liq.


Radioaktivlikni o‘rganish (M.Skladovskaya-Kyuri, P.Kyuri, E.Rezerford) kimyoviy element atomi murakkab sistema ekanligini ko‘rsatdi.

Mari Skladovskaya Kyuri

Atom musbat zaryadga ega bo‘lgan yadrodan va uning atrofida harakatlanuvchi elektronlardan iborat (elektron (e–) 9,1 ⋅ 10–31 kg massaga va 1,6 ⋅ 10–19 Kl manfiy elektr zaryadiga ega).


Atomdagi elektronlar to‘plami elektron qobiq deb ataladi.

Proton-neytron nazariyasiga ko‘ra, atom yadrosi proton va neytronlardan iborat (proton (p) 1 a.m.b. massaga va +1 zaryadga ega zarra; neytron (n) proton massasiga yaqin massaga ega elektroneytral zarra).


Proton-neytron nazariyasiga ko‘ra, atom yadrosi

Atomlarning absolyut massasi (A) atom tarkibiga kiruvchi barcha zarralar massalari yig‘indisiga teng: A = protonlar massasi + neytronlar massasi + elektronlar massasi

Elementar zarralar ham atom va molekulalar singari materiya turlaridir.


Atom tuzilishini o‘rganish shuni ko‘rsatdiki, davriy sistemada elementlar atomlarning elektron pog‘onalari tuzilishiga mos ravishda ma’lum tartibda joylashadi.

Kimyoviy elementlar va ulardan hosil bo‘luvchi oddiy hamda murakkab moddalarning xossalari shu elementlar atomlarining yadro zaryadlari bilan davriy bog‘lanishda bo‘ladi.

Har bir guruh bosh va qo‘shimcha (yonaki) guruhchaga bo‘linadi.


Bosh guruhchalardagi elementlar atomlari tashqi elektron pog‘onalaridagi elektronlar soni (He dan tashqari) guruh raqamiga teng.
Download 2,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish