•davr nashriyoti t o s h k e n t

Benzin  bilan  havo  aralash­

masi  portlaganda  katta  miqdor- 

dagi  issiqlik  ajraladi,  shu  sababli 

dvigatelni  sovutish  kerak  bo'ladi. 

Samolyotlardagi 

yulduzsimon 

m otorlar  havo  oqimi  yordamida 

sovutiladi.

To'qqiz silindrli benzinda 

ishlaydigan dvigatel

---

Qatorli  motorlarni  silindrlar 

atrofiga  joylashtirilgan  mis  nay- 

chalarda  aylanib  yuradigan  su- 

yuqlik  orqali  sovutish  talab  eti- 

ladi.  Silindrlarni  sovutib  bo'lgan 

issiq  suyuqlik  sovuq  havo  oqimi 

ta ’siridagi  radiatorga  tushadi  va 

u  yerda  o ‘zi  soviydi.  Ushbu  sxe- 

malarning  ikkalasida  ham  o'ziga 

xos  kamchiliklari  va  ustunliklari 

bor:  yulduzsimon  m otorlar  tuzi- 

lishi  oddiy  va  unda  beso'naqay 

hamda  yaxshi  himoya  qilinma- 

gan suv orqali sovutadigan siste- 

ma yolq,  biroq  uning  ko‘ndalang 

kesim  yuzasi  katta,  bu  esa  za- 

rarli  qarshilikni  oshiradi.  Qatorli 

motorlarda  ko'ndalang  kesim 

yuzasi  kichik,  biroq  uning  sovu­

tish tizimi jangda pand beradi.

Ikkichi  ja - 

hon  urushi- 

dan 

so 'n g  

am erikalik 

k o n s tru k to r-d v ig a te lc h ila ri 

m iyasiga  ishlatilgan  gaz- 

la r  energiyasidan 

foyda- 

langan  holda  yulduzsim on 

m o to rla r  quvvatini  oshirish 

g'o ya si keldi.  B uning  uchun 

ishlatilgan 

g a zlar 

chiqib 

ketadigan  quvurlardan  ke- 

yin  m o to r  tirsakli  valining 

ustiga  o'rnatilgan  p a rra k li 

g 'a ltak-tu rbin a 

o'rnatishdi. 

В unday  birgalikda  qo'shil- 

gan  qurilm aning  um um iy 

quvvati  2   baravarga  oshdi! 

Yangi  m o to rg a   turbop or- 

she nli deb nom  berishdi.

Quvvati  1000 o.k.  bo'lgan V-simon o'n ik k i silin d rli q atorli m otor

---