Davlatiy moliya

Davlatning 

byudjetdan 

tashqari 

jamg’armalarining 

moliyaviy 

munosabatlari.  Alohida  mamlakatlarda  Davlat  byudjetidan  tashqari  Davlat 

jamg’armalarining mavjudligi  fond ichida, fondlararo va moliya tizimining boshqa 

bo’g’inlari  o’rtasida  ko’p  qirrali  moliyaviy  munosabatlarni  amalga  oshirishni 

taqozo etadi. Amaliyotdagi bunday moliyaviy munosabatlar bir tomonlama, ikki 

tomonlama va ko’p tomonlama bo’lishi mumkin. 

Bir  tomonlama  moliyaviy  munosabatlar.  Bunday  munosabatlar,  odatda, 

jamg’armaning  daromadlarini  shakllantirishda  yoki  uning  xarajatlarini  amalga 

---

300 

oshirishda  namoyon  bo’ladi.  Masalan,  ko’pchilik  mamlakatlarda  valyuta 

fondining  tashkil  etish  manbai  markazlashtirilgan  byudjet  mablag’laridan 

qaytarib berilmaydigan subsidiya shaklidagi resurslar hisoblanadi. Bir tomonlama 

moliyaviy  aloqalar  fond  daromadining  bir  qismini  moliya  tizimining  boshqa 

bo’g’iniga  dotatsiya  yoki  subsidiya  sifatida  o’tkazganda  ham  vujudga  keladi. 

Masalan, AQShda tashkil etilgan Yo’l  jamg’armasi maxsus soliqlar hisobiga tashkil 

etiladi,  ammo  daromadlar  xarajatlardan  ortiq  bo’lgan  davrlarda  Federal  byudjetga 

zayom shaklida taqdim etiladi.