Davlat xizmatida ma’muriy xuquqiy usullar

DAVLAT XIZMATIDA MA’MURIY XUQUQIY USULLAR

Bajardi: Baratova Sadoqat

Mavzu: Davlat xizmatida ma’muriy xuquqiy usullar

• Ma’muriy huquq tushunchasi
• Ma’muriy huquq turlari
• Ma’muriy huquqiy usullar

Ma’muriy huquq tushunchasi

• Maʼmuriy huquq – huquq sohasi. Davlatni idora etish jarayonida, yaʼni ijro va farmoyish faoliyatini amalga oshirishda yuzaga keladigan ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi yuridik normalar majmuini oʻz ichiga oladi. Boshqaruv faoliyati turlarining xilma-xilligi Maʼmuriy huquqning keng koʻlamli va koʻp tarmoqliligini taqozo etuvchi asosiy omildir. Maʼmuriy huquq meʼyorlari barcha ijro etuvchi hokimiyat organlarining vakolatini aniqlaydi hamda davlat boshqaruv organlarini tuzish, ularni qayta tashkil qilish va tugatish tartibini belgilab beradi. Ular fukarolarning davlat boshqaruv sohasidagi huquq va majburiyatlarini mustahkamlaydi, ijro etuvchi hokimiyat organlarining faoliyati va mansabdor shaxslarning xulq-atvoriga yagona qonunqoidalarni belgilab beradi, maʼmurii huquqbuzarliklar uchun javobgarlik va uni qoʻllash tartibini koʻrib chiqadi.

Oʻzbekiston Respublikasi Maʼmuriy huquq tizimi
maxsus
umumiy

Umumiy qism

• Umumiy qism meʼyorlari davlat boshqaruvining asosiy tomoyillarini, Maʼmuriy huquq subʼyektlarining huquqiy holatini, davlat xizmati asoslarini boshqaruvining huquqiy shakllari va usullarini davlat boshqaruv tizimidagi qonuniylik va institutizomni taʼminlash usullari va tartibini mustahkamlaydi.

Maxsus qism

• Maxsus kiyim esa davlat boshqaruvining turli tarmoqlari va sohalaridagi ijtimoiy munosabatlarning oʻziga xos jihatlarini aks ettiruvchi meʼyorlarga bagʻishlangan. Unda iqtisodiy, ijtimoiymadaniy hamda maʼmuriysiyosiy faoliyat sohasidagi boshqaruvni yoʻlga solish meʼyorlari yoritib berilgan. Tarmoqlararo davlat boshqaruvini tartibga soluvchi meʼyorlar ham shular jumlasiga kiradi.

Huquqshunos olim X.R.Alimovning fikricha, ma’muriy-huquqiy munosabatlar qatnashchilarining o’z burchlarini qonuniy bajarishlarini ta’minlash uchun ikki asosiy usulni ko’rsatadi

• Ishontirish
• Majburlash

Ishontirish davlat boshqaruvining hamma qatnashchilariga nisbatan qo’llanilishi mumkin

• Ishontirish davlat boshqaruvining hamma qatnashchilariga nisbatan qo’llanilishi mumkin
• majburlash boshqaruv qoidalarini buzgan shaxslarga nisbatan qo’llaniladi. Majburlash o’z ichiga tarbiyalash elementlarini qamrab oladi. Majburlash hamma vaqt huquqiy me’yorlar orqali qo’llaniladi, majburlashning turlari, hajmi, uni qo’llash asoslari va ijro etish qoidalari qonunlarda aniq ko’rsatib o’tiladi.

Huquqshunos olim Y.M.Kozlovning fikricha, ijro hokimiyatini (boshqaruv faoliyatini) amalga oshirish jarayonida boshqaruv usullarining tutgan o’rni kattadir. Boshqaruv jarayoni boshqaruv subyektning tegishli obyektga bevosita maqsadga muvofiq ta’sir etishi bilan tugallanadi. Aynan shu orqali davlat-boshqaruv faoliyatining maqsadi, vazifa va funksiyalari amalga oshiriladi. Demak, ijro hokimiyati organlarining boshqaruv obyektiga boshqaruv ta’sirini o’tkazishga qaratilgan uslub va vositalar – davlat boshqaruv usullari hisoblanadi

Davlat boshqaruvini amalga oshirishda davlat organlari va ularda xizmat qilayotgan davlat xizmatchilari tomonidan ishontirish usullari keng qo’llaniladi. Ishontirish usullari davlat boshqaruvining umumiy usullaridan biri bo’lib, davlat-hokimiyat vakolatidan foydalanish xususiyatidan kelib chiqadi.

• Davlat boshqaruvini amalga oshirishda davlat organlari va ularda xizmat qilayotgan davlat xizmatchilari tomonidan ishontirish usullari keng qo’llaniladi. Ishontirish usullari davlat boshqaruvining umumiy usullaridan biri bo’lib, davlat-hokimiyat vakolatidan foydalanish xususiyatidan kelib chiqadi.

E’TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR!!!