Давлат ва ҳуқуқ назарияси юридик фанлар тизимида умумий фундаментал ва ритологик фан сифатида майдонга чиқади

BOSHQARUV  SHAKLI  -  bu  hukuqiy  institut  bo’lib,  davlat 

hokimiyatini tashkil etish tartibi. Oliy va mahalliy davlat organlarini tuzish 

usulini  hamda  ularning  bir-biri  va  aholi  bilan  o’zaro  munosabatlari 

tartibini  o’z  ichiga  oladi.  Boshqaruv  shakllari  hokimiyat  bir  shaxs 

tomonidan  yoki  saylab  qo’yiladigan  jamoaviy  organ  tomonidan  amalga 

---

 

45 

oshirilishiga  qarab  jiddiy  farq  qiladi.  Birinchi  holda  boshqaruvning 

monarxik shakli, ikkinchi holda esa respublika shakli namoyon bo’ladi. 

VOTUM  (lot.  votum  -  xohish,  iroda)  -  saylov  jamoasi  yoki  vakillik 

organiining  ko’pchilik  ovozi  bilan  ifodalangan  yoki  qabul  qilingan  fikri 

yoki  qarori.  Masalan,  saylov  Votumi  -Prezident,  parlament,  munisipalitet 

va 

boshqalarga 

sailovlarda 

saylov 

kompaniyasining 

natijasi. 

Boshqaruvning  parlamentar  shaklidagi  davlatlar  parlamenti  amaliyotida 

votum  -  qoidaga  ko’ra  quyi  palataning  hukumat  yoki  alohida  vazirning   

siyosiy      yo’li,      muayyan      xatti-harakati      yoki      qonun  loyihasini 

ma’qullashi (ishonch votumi) yoki 

ma’qullamasligidir  (ishonchsizlik  votumi).  Ishonch  votumi 

to’g’risidagi masalani qo’yish tashabbuskori hukumatning o’zi, parlament 

fraksiyasi  yoki  deputatlar  guruhi  bo’lishi  mumkin.  Hukumatga 

ishonchsizlik bildirilishi amaliyotda shu hukumatning iste’fo berishiga va 

yangi  hukumatni  tuzishga  (hukumat  tangligiga)  yoki  parlamentni  (quyi 

palatani) tarqatib, parlamentga muddatdan oldin saylovlar o’tkazishga olib 

kelishi  mumkin.  Ikkinchi  variant  hukumatga  parlamentni  muddatidan 

oldin  tarqatib  yuborishni  po’pisa  qilish  va  shu  orqali  noma’qul  qonun 

loyihalarini parlamentdan o’tkazish imkonini beradi. 

GIPOTEZA - huquq normasida belgilanadigan qoida qanday sharoit 

va holatda kim tomonidan amalga oshirilishi ko’rsatiladi. Gipoteza huquq 

normasining  bir  qismi  bo’lib,  unda  dispozisiyada  ko’rsatilgan  qoidaning 

kuchga  kirishi  uchun  zarur  bo’lgan  muayyan  aniq  hayotiy  holatlar 

(voqyea, harakat, holatlar) o’zining ifodasini topadi.