Davlat va huquq nazariyasi

_1-bosqich talabalarining Yakuniy nazorat sinovlari uchun
“Davlat va huquq nazariyasi” modulidan yangi kazuslari


1-kazus
Fuqaro A otasidan meros bo‘lib qolgan dalahovlidan samarali foydalanish uchun hamda qo‘shimcha daromad topish maqsadida uni ijaraga qisqa muddatga boshqa fuqarolarga berdi. Ma’lum bo‘lishicha, u har shanba va yakshanba kunlari mazkur mulki yordamida 4-5 million so‘m daromad topib kelgan.
Fuqaro A.ning olayotgan daromadidan xabar topgan uchastka soliq inspektsiyasi noziri undan har bir kvadrat metri uchun soliq to‘lashi kerakligi to‘g‘risida yozma talabnoma yo‘lladi. Aks holda fuqaro A.ni noqonuniy daromad topishda ayblab javobgarlikka tortilishi mumkinlinligi to‘g‘risida ogohlantirdi.

2-kazus
OAV orqali “Yo‘l harakati qoidalari”ning yangi tartibi tasdiqlanganligi e’lon qilindi. Faoliyati yo‘lovchi tashash xizmati bilan band bo‘lgan bir qator fuqarolar mazkur yangi tartibning ijobiy va salbiy jihatlarini muhokama qilishga kirishdi. Ijtimoiy tarmoqlarda ham mazkur hujjat ayrim qismlari karikaturalar shaklida tanqid qilindi. Vaziyatga oydinlik kiritish maqsadida IIV Yo‘l harakati havfsizligi boshqarmasi mazkur hujjat yuzasidan OAV vakillari bilan brifing tashkil etdi.


3-kazus
A ismli fuqaro Moliya vazirligining “Buxgalteriya, soliq va audit uslubiyoti departamenti boshlig‘i lavozimida faoliyat yuritadi. U yoshligida yashagan qishlog‘idagi qo‘shnisi B.ga autorlik faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beruvchi litsenziyani rasmiylashtirib berishga qonuniy asoslarda yordam berdi.
Qishlog‘dosh qo‘shnisi B, uni minnatdorlik sifatida uyiga mehmonga chaqirdi. Mehmonga chaqirilgan A, qishloqdoshining uyiga, uning ota-onalariga salom berib holidan xabar olish uchun supermarketdan harid amalga oshirdi. U uyiga yaqin joylashgan “Pokupka” supermarketidan haridni amalga oshirmasdan, uyidan olisroqda bo‘lgan, xizmat ko‘rsatish darajasi yuqoriroq bo‘lgan “Fresh” supermarketidan harid amalga oshirdi.

4-kazus
Rivojlangan xorijiy mamalkatlarning biri bo‘lmish Daniyada Parlament tomonidan ayollarga homilani abort qilishni ta’qiqlash to‘g‘risida qonun qabul qilindi. Qonunga ko‘ra, homilador ayolning hayoti to‘g‘riq sababli havf ostida qoladigan bo‘lsagina va bu to‘g‘risida malakaliy shifokorning xulosasi bo‘lsagina abort qilish mumkinligi belgilandi.
Natijada aksariyat fuqarolik jamiyati institutlari, Daniya fuqarolari yangi qonun mazmun-mohiyatini nohuquqiy deb e’tirof etishib, Daniya Oliy sudiga jamoaviy murojaat yo‘lladi. Daniya Oliy sudi qonunni nohuquqiy deb topib, qonun bekor bo‘lishini ta’minladi.


5-kazus
Amaldagi qonunchilikka ko‘ra (Fuqarolik kodeksida), inson to‘g‘ilganidan so‘nggina huquq layoqatiga ega bo‘lishi belgilangan. Ammo Jinoyat Kodeksiga 97-moddasi ikkinchi qismi bandlarining birida “homiladorligi aybdorga ayon bo‘lgan ayolni” o‘ldirish og‘irlashtiruvchi holat sifatida baholangan. Shuningdek, tibbiyot ilmining tasdiqlashicha homilaga 14 hafta to‘lganidan so‘ng, ya’ni tahminan homila paydo bo‘lganidan 3 oydan so‘ng abort qilish mumkin emasligini homilaga jon ato etilganligi, uning yuragi ura boshlaganligi bilan izohlanadi.