Topshiriq. Nuqtalar o‘rniga mos atamani qo‘ying va mazkur matnning xususiyatlarini bayon qiling.
4) Ommabop nutq. Ommabop nutq ma’lum davrga xos siyosiy-ijtimoiy voqea-hodisalarga munosabatni, dunyoqarashni ifodalaydi. So`zlovchi yoki yozuvchi (publitsist) davrning dolzarb masalalari bo`yicha o’z qarashlarini, fikrlarini ifodalar ekan,boshqalarni ham shunga ishonishga, o`z fikriga qo`shilishga undaydi, da’vat qiladi. Shuning uchun ommabop nutqda chuqur falsafiy mushohada o`tkir zakovat va baquvvat mantiq bilan uyg`unlashib ketadi, yuksak pafos, rang-barang his-tuyg`ular butun nutqqa katta ta’sirchanlik baxsh etadi. Qadimgi grek notiqlari nazarda tutgan yuqori uslubdagi notiqlik, odamlarga bo`ron, daraxtlrni qo`porib, uchirib olib ketganidek kuchli ta’sir qiladigan, ularni yuksak ideallar va maqsadlar sari yo`naltiradigan nutq mana shu publitsistik nutqdir. Bu nutq bir yoki sanoqli bir necha shaxsga emas, jamoatchilikka, publikaga qaratiladi. Ommabop nutqda emotsionallik va ekspressivlikning boy ohangdorligi, gap bo`laklrining takrori, matnni tuzishda gaplarni savol-javob tarzida joylashtirish, sinonimika kabi nutq tuzish vositalaridan o`tkirlik bilan foydalaniladi, mantiq, fikrlarni asoslash kuchli bo`ladi. Ommabop nutqning ham turli ko`rinishlari bor: rasmiy ommabop, siyosiy-ijtimoiy ommabop, ilmiy ommabop va badiiy ommabop kabi. Rasmiy yozishmalar, ishqog`ozlar bilan birga ommabop nutqning barcha ko`rinishlari yagona adabiy til qonun-qoidalariga qat’iy rioya qilishi, aniq va ravshanlik, gap tuzilmalarida ham bosh bo`laklarning o`z joyida turishiga e’tibor berish (inversiya, takror, tugallanmagan gap andozalaridan qochish), qaydlov kabi xususiyatlar ko`rinib turadi va shuning uchun ko`pincha rasmiy va ommabop nutq bir uslubga birlashtirib, rasmiy – ommabop nutq deb yuritiladi.
5. Keys bayoni. Mustaqil ilmiy tadqiqot bo’lib, u dolzarb ilmiy muammo bo’yicha o’z fikrlarini bayon qilishga qaratilgan ilmiy matn … hisoblanadi.
5) Ilmiy maqola, odatda, tuzilish jihatidan bir nechta qismga boʻlinadi. Maqolaning kirish qismida muhokama etilayotgan mavzuning dolzarbligi taʼriflanadi va asoslab beriladi, shuningdek, tadqiqot sohasi, obyekti va predmeti, tadqiqotning maqsadi, vazifalari muammo sifatida qoʻyiladigan masalaning yechimi, taklif etilayotgan yechimning nazariy va amaliy ahamiyati haqida fikr bildiriladi.
Maqolaning asosiy qismida olib borilgan ilmiy izlanish doirasida qoʻllanilgan tadqiqot uslublari taʼriflanadi, tadqiqotning toʻplangan va ilmiy jihatdan tahlil qilingan umumiy natijalari keltiriladi. Odatda, bu qism hajm jihatdan maqolaning 80-90% ni tashkil etadi. Bundan tashqari, asosiy qismda olingan natijalarning ilmiy jihatdan yangiligi va amaliy jihatdan sinovdan oʻtkazish natijalari haqida maʼlumotlar keltiriladi.
Maqolaning yakuniy qismida kirish qismida qoʻyilgan masalaning yechimi sifatida baholanadigan ilmiy-nazariy, amaliy ahamiyatga molik xulosa va tavsiyalar keltiriladi. Ilmiy izlanish nima maqsadda, kim/nima uchun amalga oshirilgani haqidagi fikrlar bilan yakunlanadi hamda olib borilgan ilmiy izlanish natijalarining ijtimoiy yoki iqtisodiy samarasi haqida fikr bildiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |