Keys bayoni. Ma’lum davrga xos siyosiy-ijtimoiy voqea-hodisalarga munosabatni, dunyoqarashni ifodalaydigan matn turi ... nutq hisoblanadi.
Topshiriq. Nuqtalar o‘rniga mos atamani qo‘ying va mazkur nutqning xususiyatlarini bayon qiling.
2) 7Ommabop nutq. Ommabop nutq ma’lum davrga xos siyosiy-ijtimoiy voqea-hodisalarga munosabatni, dunyoqarashni ifodalaydi. So`zlovchi yoki yozuvchi (publitsist) davrning dolzarb masalalari bo`yicha o’z qarashlarini, fikrlarini ifodalar ekan,boshqalarni ham shunga ishonishga, o`z fikriga qo`shilishga undaydi, da’vat qiladi. Shuning uchun ommabop nutqda chuqur falsafiy mushohada o`tkir zakovat va baquvvat mantiq bilan uyg`unlashib ketadi, yuksak pafos, rang-barang his-tuyg`ular butun nutqqa katta ta’sirchanlik baxsh etadi. Qadimgi grek notiqlari nazarda tutgan yuqori uslubdagi notiqlik, odamlarga bo`ron, daraxtlrni qo`porib, uchirib olib ketganidek kuchli ta’sir qiladigan, ularni yuksak ideallar va maqsadlar sari yo`naltiradigan nutq mana shu publitsistik nutqdir. Bu nutq bir yoki sanoqli bir necha shaxsga emas, jamoatchilikka, publikaga qaratiladi. Ommabop nutqda emotsionallik va ekspressivlikning boy ohangdorligi, gap bo`laklrining takrori, matnni tuzishda gaplarni savol-javob tarzida joylashtirish, sinonimika kabi nutq tuzish vositalaridan o`tkirlik bilan foydalaniladi, mantiq, fikrlarni asoslash kuchli bo`ladi.
Keys bayoni. Fan sohasiga doir masalalarning mohiyatini bayon qilish, aniq va ravshan ta’riflar berish, mantiqan yaxlit, ishonarli xulosalarni ifodalash uchun qo‘llanadigan matn turi ... nutq hisoblanadi
Ilmiy nutq. Ilmiy nutq fan sohasiga doir masalalarning mohiyatini bayon qilish, aniq va ravshan ta’riflar berish, mantiqan yaxlit, ishonarli xulosalarni ifodalash uchun qo`llanadi. Ilmiy nutq mantiqan kuchli, asoslangan, mushohada va dalillrga boy bo`lib, tuzilishi jihatdan bir butunlikni tashkil qiladi: avval o`rganilayotgan, tekshirilayotgan masalaning qo`yilishi asoslab beriladi, keyin u dalillar, isbotlar, o`tkazilgan tajribalar asosida har taraflama izohlana boradi, yo `l-yo`lakay muallif tegishli o`rinlarda boshqa mualliflrning fikrini keltiradi va ularga o`z munosabatini bildirib boradi. Ishning oxirida bayon qilingan kuzatishlar va ilmiy mulohazalar yakunlanadi.Til jihatidan ilmiy-nazariy nutq ixcham shaklga katta mazmunning jo bo`lishi uchun tanlanadi. Ilmiy nutqda fanning u yoki bu sohasiga doir terminlar ko`p qo`llanadi. Nutq adabiy til me’yorlariga asoslangan bo’lib, murakkab tuzilgan gaplar, yoyiq birikmali gap bo`laklari qo`llanadi.Ilmiy nutq turli ilmiy ma’ruzalar, axborotlar, monografik tadqiqotlar, ilmiy maqolalar va bir oz soddaroq, ommaboproq tarzda darsliklarda aks etadi.
Keys bayoni. Ijtimoiy hayot hodisalari chuqur tahlil qilinib, nazariy va ommaviy jihatdan umumlashtiriladigan, davlat siyosati, iqtisodiyot, texnika, fan va madaniyatda erishilgan yutuqlar, ilgʻor ish tajribalari ommalashtiriladigan, xalq xoʻjaligidagi nuqsonlar tanqid qilinadigan publitsistik matn ... hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |