Давлат ҳокимияти вакиллик органлари фаолиятида сиёсий партияларнинг ўрни

Битирув
малакавий ишининг тузилиши. 
Битирув малакавий иши
 
кириш, иккита боб, тўртта параграф, хулоса, фойдаланилган адабиётлар рўйхати 
ва иловалардан иборат. 

---

7 
БИРИНЧИ БОБ. Давлат бошқарувини янгилаш ва янада 
демакратлаштириш ҳамда мамлакатни модернизация қилиш жараёнида
сиёсий партияларнинг ролини кучайтириш. 
 
1.1 Ўзбекистон Республикасида сиёсий партияларнинг ҳуқуқий мақоми. 
Бугунги қунда демакратик ҳуқуқий давлатни сиёсий партияларсиз 
тасаввур этиб бўлмайди. Демакратик жамиятда сиёсий партиялар жамият 
сиёсий тизимининг муҳим таркибий қисми бўлиб, улар бевосита давлат 
фаолиятининг устуворлиги йўналишларини белгилашда иштирок этади. 
Ўзбекистон Республикасида сиёсий партиялар фаолитининг ташкилий-ҳуқуқий 
асосларини 1992 йил 8 декабрда қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси 
Конституцияси асосида бўлсада, лекин унга қадар қабул қилинган “Жамоат 
бирлашмалари тўғрисида”ги қонуни бу борадаги қонунларнинг дастлабкиси 
ҳисобланади. 1991 йил 15 февралда қабул қилинган ушбу қонуннинг 1-
моддасида “ўз ҳуқуқлари, эркинликларини ҳамда сиёсат, иқтисодиёт, ижтимоий 
ривожланиш, фан, маданият, экология ва ҳаётнинг бошқа соҳаларидаги 
қонунийликни биргаликда рўёбга чиқариш учун бирлашган фуқороларнинг 
ҳоҳиш иродаларини эркин билдиришлари натижасида вужудга келган ихтиёрий 
тузилма жамоат бирлашмасидир. Сиёсий партиялар, оммавий ҳаракатлар, 
касаба уюшмалари, хотин-қизлар, ёшлар ва болалар ташкилотлари, ветеранлар 
ва ногиронлар ташкилотлари илмий техникавий, маъданий – маърифий, 
физкултура-спорт ва бошқа кўнгилли бирлашмалар, ижодий уюшмалар, 
юртдошлар уюшмалари, ассоциациялар ва фуқороларнинг бошқа бирлашмалари 
жамоат бирлашмалари деб эътироф этилади”
12
деб кўрсатиб ўтилган.
Асосий қонунимизда сиёсий партиялар ташкилий ҳуқуқий асосининг 
устувор йўналишлари белгиланган бўлиб, унинг сиёсий партиялар ҳуқуқий 
12
Ўзбекистон Республикаси “Жамоат бирлашмалари тўғрисида”ги қонуни. Ўзбекистон Республикаси Олий 
Кенгаши ахборотномаси. 1991-4-сон. 76 модда 

---

8 
мақоми белгиланиши билан бир қаторда, фуқороларнинг сиёсий партияларга 
уюшиши ҳуқуқлари ҳам белгиланган (34-модда). Сиёсий партиялар муҳим 
конституциявий институт сифатида конституциямизнинг ХII жамоат 
бирлашмалари боби 60-моддасида “сиёсий партиялар турли табақа ва 
гуруҳларнинг сиёсий иродасини ифодалайдилар ва ўзларининг демакратик йўл 
билан сайлаб қўйилган вакиллари орқали давлат хокимиятини тузишда иштирок 
этадилар. Сиёсий партиялар Ўзбекистон фаолиятининг молиявий таъминлаш 
манбалари ҳақида Олий Мажлисга ёки у вакил қилган белгиланган тартибда 
ошкора тартибда хисоботлар бериб турадилар.”
13
Шу билан бирга Ўзбекистон Республикаси Конституциянинг жами 13 та 
моддасида партияларга доир қоидалар келтирилган. Асосий қонунимиз бўлган 
Конституцияда сиёсий партияларга доир бу қадар эътибор республикамизда 
сиёсий партияларни мухим конституциявий институт эканлигидан далолат 
беради. 
“Сиёсий партияларнинг жамият ҳаётидаги ўрни ва роли ҳамда улар 
фаолиятининг бундай конституциявий-ҳуқуқий жихатдан мустахкамланиши 
замонавий конституциявий қонунчиликда қуюдаги бир неча ёндашувлар 
мавжуд эканлигини кўрсатади.