Давлат бюджетининг тузилиши ва таснифланиши



Download 257,29 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/5
Sana24.02.2022
Hajmi257,29 Kb.
#190790
1   2   3   4   5
Bog'liq
byudzhet zharayoni va byudzhet munosabatlari

 
 
 
 
 
 
 
 
 


Узбекистон Республикаси бюджет тизими. 
 
Узбекистон 
Республикасининг 
консолидаллашган 
давлат бюджети 
Республика 
бюджети 
Коракалпогистон 
Республикаси 
ва 
махаллий бюджетлар 
Рес-
убли
ка 
бюдж
ети 
Бюдже
т-дан 
ташкар
иижти
мо--ий 
фондла
р 
Коракал 
погистон 
Республик
аси 
бюджети 
Вилоят
-лар 
бюдже
ти 
Тошкент 
шахар 
бюджети 
Шахар 
ва 
туманлар 
бюджетлари 


Федератив мамлакатлар бюджет тизими асосан 3 таркибдаги 
бюджетларни ызларида мувофиклаштирадилар: 
1. 
Федерал бюджетлар. 
2. 
Худудий бюджетлар. 
3. 
Муниципал бюджетлар(махаллий бюджетлар). 
Масалан, Россия Федерацияси бюджет тизимини кузатадиган 
булсак,унинг таркиби куйидаги бюджетларни уз ичига олади:
Россия Федерацияси бюджет тизми 
Р.Ф.нинг 
Федерал 
бюджети 
Федерал 
бюдже-
дан 
ташкари 
фондлар 
Худудий 
бюджетлар 
Худудий 
бюджетдан 
ташкари 
фондлар 
Россия 
Федерацияси 
субъектларининг 
бюджети 
Муниципал 
бюджетлар(маха
ллий 
бюджетлар) 
Туманлар 
бюджети 
Шахарлар 
бюджети 


Бюджет тизимининг юкоридаги тузилишга караб даромад ваколатлари 
ва харажатлар мажбуриятлари хам таксимланади. 
Конфедератив давлатлар бу сиѐсий ва харбий максадлар учун мустакил 
давлатларнинг доимий иттифокидир. Бундай давлатларнинг бюджет 
даромадлари конфедерация таркибига кирувчи мамлакатларнинг бадал 
туловлари хисобига шакллантирилади. Конфедерация таркибидаги 
давлатларнинг узларининг миллий бюджетлар ва солик тизимлари 
мавжуд буладиган. 


2 Давлат бюджети тизимининг асосий тамойиллари.
 
Ўзбекистон Республикаси бюджет тизими тузилишининг асосий 
тамойиллари: 
- бюджет таснифи тизими, хисоб-бюджет хужжатлари ва бюджет 
жараѐни тузилишининг ягоналиги; 
- бюджет тузилишининг Ўзбекистон Республикаси маъмурий -худудий 
тузилишига мувофиклиги; 
- турли даражадаги бюджетларнинг ўзаро богликлиги;
- давлат бюджетининг баланслилиги; 
- давлат 
даромадларининг манбалар бўйича ва харажатларини 
йўналишлари (моддалари) бўйича режалаштириш; 
- давлат 
бюджети 
харажатларини 
бюджетдан 
ажратиладиган 
тасдикланган маблаг доирасида сарфлаш; 
- барча даражадаги бюджетларнинг мустакиллиги. 
Барча даражадаги бюджетларни шакллантириш, кўриб чикиш, кабул 
килиш 
ва 
уларнинг 
ижроси 
хисобини 
юритиш 
Ўзбекистон 
Республикасининг миллий валютаси – сўмда амалга оширилади. 
Бюджет тизимини бошкаришни Ўзбекистон Республикаси бюджет 
тизими тузилишининг асосий тамойилларига мувофик молия органлари 
ва банк муассасалари амалга оширадилар. 
Барча даражадаги бюджетлар ягона бюджет таснифи – даромадлар ва 
харажатларни тасниф объектларига гурухловчи хос ракам (кодлар) 
бериш билан гурухлаш кўрсаткичлари доирасида шакллантирилади ва 
ижро этилади. 


1999 йилга кадар асосан собик Иттифокда кўлланилган таснифдан 
фойдаланилди. Бюджет кисимлар, бўлимлар ва моддаларга бўлиниб, 
умумлашган функционал ва иктисодий тасниф белгиларига эга эди. Бу 
таснифнинг батафсил баѐни халхаро стандартларга мувофик хисобатлар 
такдим этиш ѐки миллий хисоб варакалар тизимига мос келиши 
жихатдан талабга жавоб бермас эди. Янги таснифни амалга киритиш 
билан бу каммчиликка бархам берилди ва янги тасниф 2000 йил 
бюджетга нисбатан кўлланилди. Натижада янги тасниф тахлил 
имкониятларини кенгайтирди ва бюджет маблагларини 4 асосий 
таоифага бўлиб, улардан фойдаланишда зарурий мосланувчанликни 
таъминлади. Булар иш хаки, ижтимоий тўловлар, капитал кўйилмалар 
ва бошкалар. 
Бюджет таснифи – Давлат бюджети тузилмасига кирувчи бюд жетлар 
даромадлари ва харажатларини, шунингдек, унинг такчиллигини 
молиялаштириш манбаларини гурухлашдир. 
Бюджет таснифи Давлат бюджетини тузиш, кўриб чикиш, кабул 
килиш хамда ижро этиш максадида бюджет маълумотларини тизимга 
солиш учун фойдаланилади ва у бюджет маълумотларини халкаро 
тасниф 
тизимларининг 
айнан 
шундай 
маълумотлари 
билан 
киѐсланишини таъминлайди.
Бюджет таснифи: 
- давлат бюджети дариомадлари таснифини; 
- давлат 
бюджети 
харажатларининг 
вазифаси 
жихатидан 
(функционал), ташкилий ва иктисодий таснифини; 


- давлат 
бюджети 
такчиллигини 
молиялаштириш 
манбалари 
таснифини ўз ичига олади. 
Давлат бюджети даромадларининг
таснифи конун хужжатларига мувофик даромадларни турлари ва 
манбалари бўйича гурухлашдан иборат. 
Давлат бюджети харажатларининг вазифаси жихатидан таснифи 
харажатларни 
давлат 
бошкаруви 
органлари, 
махаллий 
давлат 
хокимияти органлари, шунингдек, бошка бюджет ташкилотлари 
томонидан ижро этиладиган асосий вазифалар бўйича гурухлашдан 
иборат бўлади. 
Давлат 
бюджети 
харажатларининг 
ташкилий 
таснифи 
харажатларни хўжалик юритувчи субъектлар турлари ва бюджетдан 
ажратиладиган маблаглар уларни бевосита олувчилар ўртасида 
таксимланишни акс эттирувчи тадбирлар бўйича гурухлашдан иборат 
бўлади. 
Давлат 
бюджети 
харажатларининг 
иктисодий 
таснифи 
харажатларни тўловларнинг иктисодий вазифаси ва турлари бўйича 
гурухлашдан 
иборат 
бўлади. 
Давлат 
бюджети 
такчиллигини 
молиялаштириш манбалари таснифи такчилликни молиялаштиришнинг 
ички ва ташки манбалари бўйича гурухлашдан иборат. 
Бюджет таснифи конун хужжатларда белгиланган тартибда 
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан ишлаб чикилди 
ва тасдикланди. 
Бюджетни режалаштириш - давлатнинг молия сиѐсати талабларига 
мувофиклаштирилган молиявий режалаштиришнинг мухим таркибий 


кисмини ташкил килади. 
Бундай режалаштиришнинг иктисодий вазифаси турли даражадаги 
бюджетлар ва нобюджет жамгармаларини тузиш ва ижроси жараѐнида 
мамлакатни ижтимоий-иктисодий ривожлантиришнинг умуммиллий 
дастурлари асосида ижтимоий махсулот ва миллий даромад кийматини 
молиявий 
тизим 
бўгинлари 
ўртасида 
марказлаштирилган 
режалаштиришдан иборатдир. Бюджетни режалаштириш давомида 
молия мамлакатни ривожлантириш давлат дастурларининг асосий 
иктисодий ва сифат кўрсаткичларига хамда табиий, моддий, мехнат,
молия ресурсларидан самарали фойдаланиш захираларини топишга 
фаол таъсир кўрсатади. 



Download 257,29 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish