Давлат бюджети харажатлари. Мундарижа

1.1.Давлат бюджетининг харажатлари ва унинг ахамияти
Бюджет ҳаражатлари - давлат ва молиявий ҳокимият вазифа вафаолиятини молиявий таъминлашга йўналтириладиган пул маблағларидир.
Бюджет харажатлари таркиби
Бюджет таснифи Давлат бюджети тузилмасига кирувчи бюджетлар даромадалар ва ҳаражатларини, шунингдек унинг тақчиллигини молиялаштириш манбаларини гуруҳлашдан иборат.
Бюджеттаснифи:
- Давлат бюджети даромадларининг таснифини;
-Давлат бюджети ҳаражатларининг вазифа жиҳатидан, ташкилий ва иқтисодий таснифини;
- Давлат бюджети тақчиллигини молиялаштириш манбалари таснифини ўз ичига олади.
Давлат томонидан моддий ишлаб чиқариш ва уй-жой-коммунал хўжалиги соҳасига қилинадиган харажатлар халқ хўжалигини молиялаштириш харажатларига киритилади. Бюджет маблағлари вазирликлар, идоралар ва корхоналарга ишлаб чиқаришни кенгайтириш харажатлари, оддий такрор ишлаб чиқаришни таъминлашга, операцион ва бошқа харажатлар учун берилади. Халқ хўжалигини молиялаштиришда қилинадиган харажатлар вазирликлар, идоралар ва корхоналар бўйича режалаштирилади хамда бир вақтда мақсадли тайинланиши бўйича кўрсатилади. Бюджет маблағларининг асосий қисми халқ хўжалигининг асосий тармоқлари (саноат, қишлоқ хўжалиги ва транспорт) га ажратилади. Аҳамияти жиҳатидан иккинчи ва халқ хўжалигини молиялаштиришга бюджет ҳаражатларининг моддаларини ҳажми бўйича биринчи бўлиб турли корхоналарга ҳар хил турдаги дотацияларни тўлаш ҳисобланади.
Давлат бюджети ҳаражатларининг вазифажиҳатидантаснифи – давлат бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ва бошқа бюджет ташкилотлари томонидан ижро этиладиган асосий вазифалари (бўлимлар бўйича молиялаштириш) бўйича ҳаражатларини гуруҳлашдан иборат.
Давлат бюджети харажатларининг ташкилийтаснифи бюджетдан ажратиладиган маблағлар уларни бевосита олувчилар (боб-вазирликлар, давлат қўмиталари, маҳкамалар, корпорациялар, агентликлар ва бошқалар; параграф-мактаб ёшигача болалар муассасалари, мактаблар, коллежлар, марказлаштирилган ҳисобхоналар, театрлар ва бошқалар) ўртасида тақсимланишини акс эттирувчи хўжалик юритувчи субъектлар ва тадбирлар турлари бўйича харажатларни гуруҳлашдан иборат бўлади.
Давлат бюджети харажатларининг иқтисодийтаснифида ҳаражатлар иқтисодий йўналиши ва ҳаражат турлари бўйича айнан тури ва объекти, яъни ҳаражатлар моддаси бўйича гуруҳланади. Харажат моддалари, яъни тури ва объекти қуйидаги харажат гуруҳларида мужассамланади:

1. 
   иш ҳақи ва унга тенглаштириладиган тўловлар (болали оилаларга нафақалар, кам таъминланган оилаларга моддий ёрдам тўловлари, стипендиялар ва бошқалар);
   
2. 
   иш ҳақига ҳисобланган ажратмалар;
   
3. 
   капитал қўйилмалар ( Давлат инвестиция дастурида кўзда тутилган манзил рўйхатларига мувофиқ);
   
4. 
   бошқа харажатлар.
   

Бюджет таснифи қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан ишлаб чиқилади ва тасдиқланади.
Ўзбекистон Республикаси “Бюджет тизими тўғрисида”ги қонунининг 12-моддасига мувқофиқ Давлат бюджети харажатлари тасдиқланган бюджетдан маблағ ажратиш доирасида қуйидагича амалга оширилади: