Davlat budjeti

Budjet defitsitini quyidagi belgilar asosida turkumlarga ajratish maqsadga muvofiq:

• vujudga kelish sabablariga ko‘ra;

• iqtisodiy mazmuni va ta'sirchanlik yo‘nalishiga qarab;

• ishsizlikning darajasi bilan bog`langanligiga binoan;

• vujudga kelish xarakteriga muvofiq;

• rejaga munosabati bo`yicha;

• doimiyligiga nisbatan;

• davomiyligiga ko‘ra;

• moliyalashtirish manbalariga bog`liqligiga qarab;

• davlat qarzlariga xizmat ko‘rsatish bo`yicha foizlami to`lashning xalqaro metodologiyasiga binoan.

Budjet taqchilligining vujudga kelishidagi eng umumiy sabablari

iqtisodiyotni rivojlantirish uchun yirik davlat kapital qo'yilmalarini amalga oshishning zarurligi
favqulotda hodisalarning mavjudligi
iqtisodiyotdagi krizish holatlar, uning yemirilishi, moliya kredit aloqalarining yetarli darajada samarali emasligi, hukumatning mamlakatdagi moliyaviy holat ustidan yetarli darajada nazorat qilolmasligi
budjet xarajatlarining tarkibiy tuzilishi (strukturasi) oqilona emasligı, mamlakat miqyosda mavjud bo'l-magan mablag'lar hisobidan yashashga intilish, yank davlat investitsiyalarini amalga oshirish amaliyotining mavjudligi
ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligining nisbatan past darajadaligi,
harbiy xarajatlar darajasining nisbatan kattaligi
ichki real imkoniyatta yetarli darajada mobatga olmagan holda boshqa mamlakatlarga yordam berilishi
davlatga iqtisodiyot va ijtimory sohani rvojlantinshni rag'batlantiruvchi sifatida foydalanish imkonini bermaydigan va boshqalar etarli darajada samarali bo lmagan budjet mexanizmining mavjudligi

DAVLAT QARZINING JORIY HOLATI

$ 21.1 MLRD.
Yil boshiga nisbatan 34.4% ga oshgan
$ 2.2 MLRD.
Yil boshiga nisbatan 5.4% ga oshgan
- $6, mlrd
https://www.mf.uz/media/file_uz/davlat_karzi/2020/Debt_bulletin_4Q_2020.pdf
Xususan, 2020 yil yakuniga ko'ra davlat tashqi qarzi 5,4 mlrd. Dollarga yoki yil boshiga nisbatan 34,4 foizga oshib, 2021 yil 1 yanvar holatiga21,1 mlrd. dollarga yoki YaIMga nisbatan 36,5 foizga etdi.Shundan:
- O'zbekiston Respublikasi nomidan jalb qilingan tashqi qarz -15,1 mlrd. dollar;
- davlat kafolatlagan tashqi qarz – 6,0 mlrd. dollar.
Davlat ichki qarzi 23,3 trln. so'mni (2,2 mlrd. dollar) yoki YaIMga nisbatan 3,9 foizni tashkil etdi.
Shundan:
- davlat qimmatli qog'ozlari – 4,0 trln. so'm (0,4 mlrd. dollar);
- davlat kafolatlagan ichki qarz – 19,3 trln. so'm (1,8 mlrd. dollar).