Dav kad indd

yerni distansion zondlash,
ya’ni 
yerni 
masofadan zondlash
deb yuritiladi.
yerning ustki qismi bo‘yicha olinadigan kosmik tasvirlar kat-
ta ilmiy va amaliy ahamiyatga egadir. Odatda, tabiiy resurslar-
ni o‘rganish uchun foydalaniladigan an’anaviy usullar turli vaqt-
larda va bo‘lak-bo‘lak holda xususiy kuzatuvlarni birlashtirish va 
to‘plashga asoslanadi. kosmik tasvirlar esa, yer ustini keng qam-
rovli tarzda yoritgani holda qisqa muddatda ma’lumotlar olish, 
qiyin va borib bo‘lmas joylar to‘g‘risida ham tezkor ma’lumotlar 
olish imkonini beradi. Fazodan tasvirga olish materiallari tabiiy 
resurslar, shu jumladan, yer resurslari to‘g‘risida yaxlit, majmuali 
ma’lumotlar beradi va shu sababli ham iqtisodiyotning turli tar-
moqlarida foydalaniladi.

---

102
yer ustini aerofazoviy usulda tasvirga olish yerlardan oqilona 
foydalanishni tashkil etish maqsadida yer resurslarini o‘rganish 
bo‘yicha quyidagi masalalarni hal qilish imkonini beradi: yer-
larning sifat holatini yaxshilash, tuproqni eroziyadan himoya qi-
lish, sho‘rlanish va botqoqlanishga qarshi kurash, mahsuldor yer-
lar ifloslanishini aniqlash va yo‘qotish, atrof-muhitga qishloq 
xo‘jaligining ta’sirini baholash va boshq.
yaqin kelajakda aerofazoviy tasvirga olish yer kadastri uchun 
ma’lumotlar olishning asosiy manbasi bo‘ladi. Qayd qi lish zarur-
ki, aerofazoviy tasvirga olish materiallari asosida katta masshtab-
larda, ya’ni katta hududlarda yer kadastri ma’lumotlarini olish 
uchun mumkin bo‘ladi.
yer kadastri ma’lumotlarini yangilab turish uchun mavjud 
plan-kartografik ma’lumotlar materiallarini korrektirovka qilish 
(to‘g‘rilash) ishi olib boriladi. korrektirovka – bu joyni tasvirga 
olish yoki oxirgi marta korrektirovkalash o‘tkazilganidan keyingi 
davrda yer egaligi, yer turlarida ro‘y bergan o‘zgarishlarni joyda 
aniqlash va plan-kartografik materiallarga tushirishdir. plan-kar-
tografik materiallarni korrektirovka qilish uni joydagi holat bilan, 
ya’ni yer maydonlarining haqiqiy holati bilan taqqoslash va aniq-
langan o‘zgarishlarni yer egaligining planida grafik jihatdan yori-
tishdir. bu ish turli usullar bilan po‘lat lenta, teodomit, tenzula va 
boshqa geodezik asboblar yordamida o‘tkaziladi. keyingi yillari 
chet mamlakatlarda ishlab chiqarilayotgan elektron taxe ometrlar, 
gps-500 majmuasidan ham foydalanish korrektirovka ishlarini 
yuqori sifatda, tez sur’atlarda bajarish imkonini beradi.