Datchiklerdiń arnawlı xarakteristikası Datchikning interfeys sxeması menen jalǵanıwı Datchiklarni qóllaw sheńberi

Datchik - bul sırtqı tásirinlerdi qabıl etetuǵın hám elektr signalların ózgertiw menen olarǵa reaksiya kórsetetuǵın apparat bolıp tabıladı.
Sırtqı tásir termininen keń paydalanıladı, usınıń sebepinen onı tuwrı aytıw kerek boladı. Sırtqı tásir degende obiekttiń muǵdarlıq xarakteristikası, onıń qabıllaw hám elektr signallarına qayta qáliplestiriw zárúr bolatuǵın ózgeshelikleri hám qásiyetleri túsiniledi. Birpara kitaplarda bul maqsetler ushın tap sonday bahaǵa iye bolǵan ólshenerlik shama termininen paydalanıladı, biraq bul terminde sensor funksiyasınıń muǵdarlıq xarakteristikaına pát beriledi.
Datchiklerdiń wazıypası - málim bir sırtqı fizikaviy tásirge reaksiya kórsetiw jáne onı ólshew sxemaları menen tutastırıw múmkin bolatuǵın elektr signallarına aylandırıwdan ibarat. Basqasha etip aytatuǵın bolsaq, bilaydew múmkin, datchik - bul fizikaviy shamanı (kóbinese elektr shama bolmaǵan ) elektr signallarına aylantıratuǵın apparat bolıp tabıladı. Elektr signalı degende elektron apparatlar járdeminde ózgertiliwi, mısalı, kúshaytirilishi yamasa uzatıwshı liniyalar boylap uzatılıwı múmkin bolǵan signal túsiniledi. Datchiklarning shıǵıw signalları kernew, tok yamasa zaryad bolıwı múmkin, olar tómendegi xarakteristikalar menen suwretlenedi: amplituda, chastota, faza yamasa cifrlı kod. Bul xarakteristikalar kompleksi shıǵıw signalınıń formatı dep ataladı. Sonday etip, hár bir datchik kirisiw parametrleri kompleksi (hár qanday fizikaviy tábiyaatqa iye bolǵan ) hám shıǵıw elektr parametrleri kompleksi menen xarakterlenedi.
Datchiklarni qóllaw sheńberi
Hár qanday datchik energiyanı ózgertkichi bolıp esaplanadı. Olshenedign shamanıń tipidan qaramastan, izertlew qılınıp atırǵan obiektten datchikka energiya uzatılıwı júz boladı. Datchikning islewi - bul informatsiyani uzatıwdıń ayriqsha jaǵdayı bolıp tabıladı, informaciyanıń hár qanday uzatılıwı bolsa energiya uzatılıwı menen baylanısadı. SHu zat anıq-ayqın ekenin aytıw kerek, energiya uzatılıwı eki jóneliste júz bolıwı múmkin, yaǵnıy energiya obiektten datchikka, yamasa kerisinshe, datchikdan obiektke uzatılıwı múmkin. Energiya nolǵa teń bolatuǵın jaǵday bólek jaǵday bolıp esaplanadı, biraq bunday halda áyne áne sonday ayriqsha jaǵdaydıń bar ekenligi tuwrısındaǵı maǵlıwmat uzatıladı. Mısalı, infraqızıl temperature datchigi obyekt datchikke qaraǵanda ıssılaw bolǵanda oń kernew islep shıǵaradı (infraqızıl nurlanıw datchik tárepke yo'naladi), obyekt datchikka qaraǵanda suwıqlaw bolǵanda bolsa keri kernew islep shıǵaradı (infraqızıl nurlanıw datchikdan obiektke qaray yo'naladi). Datchik menen obiekt birdey temperaturaǵa iye bolǵanda infraqızıl aǵıs nolǵa teń boladı, hám shıǵıw kernewi de nolǵa teń boladı. Bul jaǵdayda informaciya datchik menen obiekttiń temperaturaları teńliginen ibarat boladı.
Datchik túsinigin ózgertkich túsiniginen parıqlaw zárúr. Ózgertkich bir tipdagi energiyanı basqasına konvertatsiyalaydı (jańa, basqa xolat, sapaǵa aylandırıw, ózgertiw), datchik bolsa sırtqı tásirdiń hár qanday tipidagi energiyasın elektr signalına aylantıradı. Ózgertkichga mısal bolıp akustikalıq tolqınlardı qáliplestiriw ushın elektr signaldı ózgeriwshen magnit maydanına konvertatsiyalaytuǵın dawıs kúsheytgish xizmet etiwi múmkin. Bul orında gáp qanday da sırtqı informaciyanı qabıllaw tuwrısında barmaydı (sonı dizimnen ótkeriw kerekki, eger dawıs kúsheytgish kúshaytiradigan apparattıń kiriwine ulansa, ol tap mikrofon sıyaqlı isleydi. Bul halda onı akustikalıq datchik dep ataw múmkin). Ózgertkichlar sonıń menen birge yuritmalar funksiyasın da orınlawı múmkin. Júritpeni datchikke keri apparat retinde tariyplew múmkin, sebebi ol elektr energiyasın, qaǵıydaǵa kóre, noelektr energiyaǵa aylantıradı. Yuritmaga mısal bolıp elektr energiyasın mexanik energiyaǵa aylantıratuǵın elektromotor xızmet ete aladı.


Qadaǵalaw ushin sorawlar:

1. 
   Datchikler qanday isleydi?
   
2. 
   Qozǵawtıw signalı dep nege aytamıs ?
   
3. 
   Datchiklerdiń wazıypası nelerden ibarat?