Дастурлаш асослари фанидан маърузалар матни doc

Tuzatish  dasturi–  mustaqqil  dastur  yoki  kompilyatorning  tarkibiy  qismi  shaklidagi  asosiy  uskuna 
bo‘lib,  u  sintaktik  dasturiy  xatolar,  dasturdagi  yoki  boshlang‘ich  koddagi xatolarni qidirib topish va ularni 
yo‘qotish  uchun  xizmat  qiladi.  Sozlash  dasturi  xizmatlar  va  uskuna  vositalari  orqali  dasturchiga  dasturni 
tuzatishga yordam beradi (debuggen yoki debugging). Eng muhim  asbob uskunalar: 
•
 Kuzatish (ingl.,: watches), o‘zgarganlar tarkibini tekshirish uchun;   
•
 Nazorat  uchun  dasturning  to‘xtash  yoki  dasturning  bo‘linish  nuqtalari  (ingl.:  breakpoints)  kirish 
ma’lumotlarini tekshirish uchun;   
•
 Tracing-funksiyalar (so‘zma-so‘z: ta’qib qilish), qadamma-qadam ishlov berishga yordamlashish va 
bu bilan dasturning o‘tishini yaxshiroq nazorat qilish uchun;  
•
 Trace-Back-funksiyalar, ishlov berib bo‘lingan buyruqlarning kuzatib borilishini ta’minlash uchun. 
 
Tuzatish dasturi dasturni ishlab chiqishda bo‘lishi shart bo‘lgan uskuna yoki uskunalar vositasi bo‘lib, 
qidirishni qisqartiradi va shuningdek sintaktik dasturiy xatolar yoki nosozliklarni axtarib topish va bartaraf 
qilishni ancha engillashtiradi. 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

Kompilyatorlar, sharhlovchi dasturlar va dasturiy kodni protsessorlar bilan ishlov beriladigan binar 
mashina  kodiga  o‘tkazadi.  Kompilyatorlar  kodni  dasturning  bajarilishidan  oldin  o‘tkazadi,  sharhlovchi 
dasturlar  faqat  dasturning  bajarilish  paytida,    bu  esa  dasturning  o‘tish  tezligidagi  yoki  xatolarni  qidirib 
topishdagi kamchiliklarga olib keladi. Tuzatish dasturi – bu mustaqil dastur yoki kompilyatorning xatolarni 
qidirib topish uchun xizmat qiluvchi qismidir. 
 
8-bobga oid nazorat savollari 
1.  1- va 2- avlod mashina tillarini mohiyatini tushuntirib bering. 
2.  Uchinchi avlod tillari qachon paydo bo‘lgan va ularni bir-biridan farqi nima? 
3.  Ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash tillarini mohiyati va ularning asosiy komponentalari nimalardan 
iborat? 
4.  Web-dasturlash tillarini vazifasi nimadan iborat? 
5.  Kompilyator va interpretatorlarning asosiy farqlari nimalardan iborat? 
6.  Dasturlarni rostlash nima? 
 
 
 
 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---