|
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI
AXBOROT TEXNOLOGIYALARINING DASTURIY TA’MINOTI KAFEDRASI
DASTURIY INJINIRINGGA KIRISH FANI BO’YICHA
MUSTAQIL ISH
Mavzu: Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi(Service-oriented architecture).
Bajarildi:
2-kurs talabasi
ISE001 - guruh
Begmatov J.
Tekshirildi:
Raxmonova M.R.
Toshkent – 2022
Mavzu: Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi.
Reja:
Kirish
Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi
Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringining ishlatilishi
Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi yoki xizmatga yo'naltirilgan arxitektura dasturiy ta'minot komponentlarini xizmat interfeyslari orqali qayta foydalanish va o'zaro ishlashga imkon berish usulini belgilaydi. Xizmatlar umumiy interfeys standartlari va arxitektura naqshidan foydalanadi, shuning uchun ularni tezda yangi ilovalarga kiritish mumkin. Bu avval mavjud funksiyalarni qayta ishlab chiqqan yoki takrorlagan yoki mavjud funksiyalar bilan qanday bog‘lanish yoki o‘zaro ishlashni ta’minlashni bilishi kerak bo‘lgan dastur ishlab chiquvchisidan vazifalarni olib tashlaydi.
Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringidagi har bir xizmat to'liq, diskret biznes funktsiyasini bajarish uchun zarur bo'lgan kod va ma'lumotlarni o'z ichiga oladi (masalan, mijozning kreditini tekshirish, oylik kredit to'lovini hisoblash yoki ipoteka arizasini ko'rib chiqish). Xizmat interfeyslari bo'sh ulanishni ta'minlaydi, ya'ni ularni xizmat ostida qanday amalga oshirilganligi haqida kam yoki umuman bilmasdan chaqirish mumkin, bu ilovalar orasidagi bog'liqlikni kamaytiradi.
Ushbu interfeys xizmat ko'rsatuvchi provayder va iste'molchi o'rtasidagi xizmat shartnomasidir. Xizmat interfeysi ortidagi ilovalar Java, Microsoft .Net, Cobol yoki boshqa har qanday dasturlash tilida yozilishi mumkin, sotuvchi tomonidan paketlangan dasturiy ilovalar sifatida taqdim etiladi (masalan, SAP), SaaS ilovalari (masalan, Salesforce CRM) yoki ochiq manba sifatida olinadi. Xizmat interfeyslari tez-tez Web Service Definition Language (WSDL) yordamida aniqlanadi, bu xml (kengaytiriladigan belgilash tili) ga asoslangan standart teg tuzilishi.
Xizmatlar ma'lumotlarni o'qish yoki o'zgartirish uchun so'rovlarni yuborish uchun SYDTIP (oddiy ob'ektga kirish protokoli)/HTTP yoki Restful HTTP (JSON/HTTP) kabi standart tarmoq protokollari yordamida taqdim etiladi. Xizmatlarni boshqarish rivojlanish uchun hayot aylanishini nazorat qiladi va tegishli bosqichda xizmatlar reestrda nashr etiladi, bu esa ishlab chiquvchilarga ularni tezda topish va ularni yangi ilovalar yoki biznes jarayonlarini yig'ish uchun qayta ishlatish imkonini beradi.
Ushbu xizmatlar noldan yaratilishi mumkin, lekin ko'pincha eski tizimlarning funksiyalarini xizmat interfeysi sifatida ochish orqali yaratiladi.
Shu tarzda, Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi so'nggi bir necha o'n yilliklarda ilovalarni ishlab chiqish va integratsiya evolyutsiyasining muhim bosqichini ifodalaydi. Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi 1990-yillarning oxirida paydo bo'lishidan oldin, dasturni boshqa tizimda joylashgan ma'lumotlarga yoki funksionallikka ulash murakkab nuqtadan nuqtaga integratsiyani talab qildi - ishlab chiquvchilar har bir yangi loyiha uchun qisman yoki to'liq qayta yaratishi kerak edi. Ushbu funktsiyalarni Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi xizmatlari orqali ochib berish ishlab chiquvchiga mavjud imkoniyatlardan shunchaki qayta foydalanishga va Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi ESB arxitekturasi orqali ulanishga imkon berdi (pastga qarang).
E'tibor bering, Servisga yo’naltirilgan dasturiy ta’minot injiniringi va so'nggi mikroservislar arxitekturasi ko'plab umumiy so'zlarni (ya'ni, "xizmat" va "arxitektura") bo'lsa-da, ular faqat bir-biriga bog'liq emas va aslida turli sohalarda ishlatish mumkin.
Dasturiy taʼminot injiniringida xizmatga yoʻnaltirilgan arxitektura (SOA) xizmat yoʻnalishini qoʻllab-quvvatlaydigan meʼmoriy uslubdir. Natijada, u dasturiy ta'minotni loyihalash sohasida ham qo'llaniladi, bunda xizmatlar tarmoq orqali aloqa protokoli orqali dastur komponentlari tomonidan boshqa komponentlarga taqdim etiladi. Xizmat - bu masofadan turib kirish va mustaqil ravishda harakat qilish va yangilash mumkin bo'lgan diskret funksional birlikdir, masalan, kredit kartadan ko'chirmani onlayn olish. SOA shuningdek, sotuvchilar, mahsulotlar va texnologiyalardan mustaqil bo'lishi uchun mo'ljallangan.
Xizmatga yo'naltirilganlik - bu xizmatlar va xizmatga asoslangan rivojlanish va xizmatlar natijalari nuqtai nazaridan fikrlash usuli.
SOA ning koʻpgina taʼriflaridan biriga koʻra xizmat toʻrtta xususiyatga ega:
Bu mantiqan ma'lum bir natijaga ega bo'lgan takrorlanadigan biznes faoliyatini ifodalaydi.U o'z-o'zidan mavjud.Bu o'z iste'molchilari uchun qora quti, ya'ni iste'molchi xizmatning ichki ishlaridan xabardor bo'lishi shart emas.U boshqa xizmatlardan iborat boʻlishi mumkin.
Katta dasturiy ta'minot ilovasining funksionalligini ta'minlash uchun turli xil xizmatlardan xizmat ko'rsatish tarmog'i sifatida foydalanish mumkin , bu SOA modulli dasturlash bilan baham ko'radi. Xizmatga yo'naltirilgan arxitektura taqsimlangan, alohida saqlanadigan va joylashtirilgan dasturiy komponentlarni birlashtiradi. U komponentlarning tarmoq orqali, ayniqsa IP tarmog'i orqali aloqasi va hamkorligini osonlashtiradigan texnologiyalar va standartlar bilan ta'minlangan.
SOA dasturiy ta'minotni amalga oshirish va texnik xizmat ko'rsatishni soddalashtirish uchun mo'ljallangan kompyuter dasturining turli qismlari o'rtasidagi interfeys yoki aloqa protokoli - amaliy dasturlash interfeysi (API) g'oyasi bilan bog'liq. APIni xizmat, SOAni esa xizmatning ishlashiga imkon beruvchi arxitektura deb hisoblash mumkin
Do'stlaringiz bilan baham: |
