Dastur avtomatlashtirish jarayoni 33

4.1.1.-rasm. Umurtqa pog’onasi mushaklariga yuklamaning taqsimlanishi.
Bunda: a-100%, b-130%, v-200%, g-75%.
Qurilmalar joylashuvi. Monitorning joylashishi.
Monitor odatda juda yaqin joylashtiriladi. Qoidaga ko’ra monitor inson-operatordan qo’l uzunligidagi masofada joylashtirilishi kerak. Ma’lum ilmiy nazariy va turli xisoblashlarga ko’ra inson ko’zidan to monitorgacha bo’lgan masofa 40-100 sm ni tashkil etishi kerak. Monitor inson ko’rish chizig’idan 10-20 sm pastda joylashgan bo’lishi va biroz yuqoriga qiyshaygan xolatda bo’lishi talab qilinadi.


4.2.1.-rasm. Ish o’rnining umumiy ko’rinishi.
Klaviatura
Klaviatura orqali ma’lumotlarni kiritish jarayonida qo’llarni noto’g’ri xolatda bo’lishi bilaklarning surunkali tortishishiga sabab bo’ladi. Shuning uchun klaviaturani stol qirg’og’idan 10-15 sm ichkarida joylashishi maqsadga muvofiqdir. Shunda qo’llarning vena tomiri joylashgan qismi emas, qisman mushaklar joylashgan joyi stolga tegib turadi. Bu esa avvalgi xolatga nisbatan ancha yengil jarayondir.
Klaviatura ish joyida istalgancha mustavil ravishda joylashtirilishi mumkin, ammo unda ishlash paytida qimirlab, joyidan siljib ketmasligi kerak. Gorizontal xolatga og’ish bo’rchagi 0 dan 25 gradusgacha bo’lishi mumkin. Bu ko’rsatkich foydalanuvchiga qulayligigiga qarab o’zgarib turadi.
Ish joyining monitori va yoritilishiga qo’yiladigan talablar
Operatorning yangi sohasidagi barcha sirtlar taxminan teng darajada yoritilishi kerak. Bu temporal va mekansal homoxangligi ifoda etadi. Vizual sohadagi yorug’likning dalgalanishi ish qobiliyatini jiddiy ravishda yomonlashtiradi. Bunday turg’unlik operator ish turiga ko’ra yorqin yoki qorong’i yuzaga muqobil ravishda qarama-qarshi yoki yorug’lik manbai tebranishlarga ega bo’lishi kerak. Haqiqat shundaki, yorug’likdagi o’zgarishlar ma’lum kechikish talab etiladi (ya’ni idrokni blokirovka qilganda refrakter davri mavjud) va turar-joylarning ayrim turdagi joylarida moslashishga va idrok etishga vaqt yo’q. Monituradagi axborotni qabul qilishning eng muhim jihati umumiy va mahalliy yoritish hisoblanadi.
Yoritishning to’rtta turi mavjud: to’g’ridan-to’g’ri, bilvosita, aralash (to’g’ridan-to’g’ri yoki bilvosita), iridessent balls. To’g’ridan-to’g’ri yoritish ish xonasida yorug’likning asosiy manbai hisoblanadi. To’g’ridan-to’g’ri yoritilgan holda, yorug’lik oqimi ob’ektga yo’naltirilgan konus shakliga ega. Bunday yorug’lik porlashni keltirib chiqaradi. Bevosita yoritish - aks ettirilgan yorug’lik. Ship va devorlardan yaqqol ko’rinib turibdiki, ko’zga yaqqol tashlanmaydi, odatda, qo’shimcha yorug’lik talab qilinadi. Aralash (bevosita va bilvosita) yoritish bilan, nurning bir qismi (taxminan 40%) barcha yo’nalishlarda chiqariladi, qolgan qismi esa to’g’ridan-to’g’ri narsalarga yoki devor va shipdan aks ettiriladi. Yaltiroq to’plar har tomonlama tekis nur chiqaradilar, lekin ularning yorqinligi tufayli ular tez-tez porlashadi.
Zamonaviy yorug’lik manbalari asosan akkor chiroqlar va elektroluminesansli quvur lampalardir. Akkor chiroqlarning yorug’ligi qizil va sariq nurlardan iborat. Spektrning uzoq to’lqinlari mintaqasi. Shuning uchun, u ob’ektlarning tabiiy ranglarini o’zgartiradi va shuning uchun ranglar hissi ish uchun muhim bo’lsa, u mavjud emas. Bunday yoritgichlar salbiy holatga ega. Bundan tashqari, akkor lampalar floresan yoritgichlarga qaraganda ko’proq energiya iste’mol qiladi va shuning uchun ishlash uchun qimmatroq, ammo ayni paytda akkor lampalardagi yumshoq chiroqlarga juda ham qulay.
Fosfor lampalarining yorug’ligi oqim gazdan o’tayotganda hosil bo’ladi. Bu chiroq akkor chiroqlardan ko’ra pastroq yorqinroq, shuning uchun juda kam darajada yorug’lik manbai. Ularning spektri kunduz yaqin. Shu bilan birga, xonani bezatishda afzalroq bo’lsa, yorug’lik floresan yoritgichlarning turli spektrini tanlashingiz mumkin. Biroq, bu yoritgichlarning standart chiroqlari sovuq, nafas va umuman noqulay his etilgandek ko’rinadi. Bu yoritgichlar, agar ular eski yoki to’liq ishlamasa, juda yoqimsiz titroq bilan ajralib turadi.
Ish joyida ham vertikal, ham gorizontal yoritish muhim ahamiyatga ega. Shift chirog’i bilan jihozlangan xonada vertikal yoritishni gorizontalga nisbati 0,3 0,5 ni tashkil etadi. Shunday qilib, agar bunday xonaning yoritilishi 500 lyuks bo’lsa, u holda gorizontal 500 lyuks va vertikal 150 dan 250 lyuks oralig’ida. Kompyuterda ishlashda eng afzal gorizontal yoritish 300 700 lyuks. Operator ma’lumotni nafaqat ekrandan, balki qog’oz varaqdan ham o’qishi kerak bo’lsa, u holda ish joyining umumiy yoritilishi 500 700 luq, ekranda esa - 300 500 lyuks bo’lishi kerak. Agar bir necha operatorlar bir xonada va turli xil ishlarda ishlayotgan bo’lsa, ularning har biri 300 500 lyuks gorizontal yoritishga ega, ammo ekranda porlashni oldini olish uchun mahalliy yorug’lik manbalarini ta’minlash kerak.
Ishlashning pasayishi kam va ortiqcha yoritilish holatida ham qayd etildi. Agar yorug’lik bo’lmasa, ma’lumotlarning qo’lda kiritilishida sekinlashuv mavjud bo’lsa, ortiqcha yorug’lik holatida xatolar soni ortadi.
Yoritish apparatlarining yorqinligi xususiyatlarini o’rnatish uchun juda muhim. Yorqinlik - yorug’lik miqdori yuzasi (devor yoki shipga), radiated yuzasida aks yoki (aytgandek, quyosh nuri parda orqali o’tadi) yuzasi orqali uzatiladigan. Yorqinligi kvadrat metr uchun kardan (kd/m²) o’lchanadi. Juda yuqori nashrida qiymatlari derazalari bor, shuning uchun derazalar oynalar atrofida bo’lsa, bunday ishlarni tartibga solishdan qochish kerak. yorqinlik yoritish magnitudali bog’liq 1. va yuza ko’zgu koeffisienti: bu nisbati uchun nuqtai periferik kon 10 oshmasligi kerak paytda, 1: turli sirt (yoki ob’ekt) yorqinligi nisbati markaziy maydon haqida 3 bo’lishi kerak . Yorqinlik va yorug’lik o’rtasidagi munosabatni aks ettirish koeffitsienti deyiladi va formulalar bilan ifodalanadi
Ekrandagi ma’lumotni idrok qilish uchun ramzlar va tasvirning boshqa elementlarining aniqligi juda muhimdir. Bu ularning yorqinligi, kontrasti va konturiga bog’liq (umumiy holda loyihalash). Belgilarning yaxshi farqlanishi va okunabilirligi, belgilar orasidagi masofa 20-50% bo’lsa va chiziq oralig’i balandligining 100% dan 150% bo’lsa amalga oshiriladi.
12dan kam pinli shriftlar odatda ekranda o’qish uchun juda kichikdir. ekranga foydalanuvchi ko’zlaridan masofa 50 sm minimal font balandligi 60 mm masofada 2,6 mm (mos kingpin 10) bo’lishi kerak, bu balandligi 3,1 mm (mos kingpin 11) bo’lishi, va 70 mm shrift balandligi masofada kerak 3.7 mm dan kam bo’lishi kerak (12 kattalikka to’g’ri keladi). Turli belgilar eng o’qib «Times New Roman», «Olim Old Style», «Kourier New» va boshqalar bo’lgan orasida ko’p shriftlar dizayn ko’rish mumkin.
Yaqinda mulьtimedia komplekslari paydo bo’ldi. Bu yerda monitorning maxsus ko’zoynaklari ishlab chiqilmoqda. Bunday ko’zoynaklarni Isroilning "Lumus" kompaniyasi ishlab chiqardi. lateral biriktirilgan ball (50g kamroq) yengil LKD ekran, to’liq rangli, yuqori aniqlikdagi VGA 640 x 480 piksel etarli katta tomonidan. Ko’zoynalar videoni tomosha qilganda shikastlanishga olib kelmaydigan linzalar bilan jihozlangan. image biriktirilgan manbai tomonidan rejalashtirilgan va qoida SLR haqida mikroprisms va maxsus qoplama, inson ko’zi uchun mos hajmiga tasvirni kuchaytiradi bo’lib, 2 mm optik linza qalinligi bo’yicha uzatiladi. 60 dyuymli televizor ekraniga 3 m masofada joylashgan odamga o’xshab ko’rinadi. Bunday ko’zoynaklarning afzalligi shundan iboratki, tasvirni tomoshabinni nima sodir bo’lishiga to’sqinlik qilmaydi. Displey shaffof bo’lib qoladi, shuning uchun foydalanuvchi kerakli atrof-muhitga e’tiborni qaratishi mumkin.
Zamonaviy kompyuterlar bilan ishlovchilar hozirgi davrda uning tuzilishi va ishlashini nazorat qilib borishlari zarur bo’ladi. Sezilarli darajadagi o’zgarishlarni o’zlari tuzatib olishlari ham da ishonchli ma’lumotlarni ko’paytirishni bilishlari kerak. EHM bilan muloqot qiluvchi dasturlarni yozishi, informatsiyalarni kiritish va qayta ishlash usullarini o’zlashtirishlari lozim. Foydalanuvchi kerakli ma’lumotlarni yozish, saqlash va nusxasini olishni mukammal bilish kerak.