Dastur avtomatlashtirish jarayoni 33

3.2.3-rasm. RAKN modeliga amal qiladigan bilimlarni cheklaydigan ro’lga asoslangan ruhsat(dostup)ni boshqarish modeli (BCH-RAKN).
RAKN modelidan farqli o’laroq, foydalanuvchilarning haqiqiy ruhsat(dostup)ni maqsadlarini aniqlash uchun 3.2.3-rasmdagi bilim moduli kiritilgan.
Ushbu dissertatsiyada kirish maqsadi poliklinikadagi tizim foydalanuvchilarining haqiqiy ehtiyojlarini ifodalovchi tushunchadir. Masalan, agar shifokor o’z bemorlariga tibbiy maslahat berishni xohlasa, tizim shifokorga faqat tegishli bemor ma’lumotlariga kirish huquqini taqdim etishi kerak. Shu bilan birga, shifokorga aslida nimani kerakligini aniqlash uchun kalit, bilimga asoslangan foydalanuvchi niyatini tahlil qiladigan BCH-RAKN model kerak. Olingan bemor ma’lumotlari doirasiga tegishli bilimga shifoxona faoliyati, ro’li va tibbiy sohadagi domen ma’lumotlari kiradi. Shunday qilib, kirishni boshqarish modeli poliklinika xodimlarining tibbiy diagnostika va davolash jarayonida keraksiz bo’lgan boshqa ma’lumotlarga kirishini cheklashi mumkin. Bunday yondashuv imkon qadar bemorlarning shaxsiy hayotini himoya qiladi.
2) bilim moduli
Bilimlar Moduli bemorlarning shaxsiy hayotini himoya qilish uchun tizim foydalanuvchilarining kirish huquqlarini aniqlash uchun BCH-RAKN-ning asosiy komponentidir. ICD-10 va SNOMED CT kabi asosiy bilimlar BCH-RAKN-da bilimlarni xulosa qilish qobiliyatini ta’minlaydi.
RAKN-da ro’l ierarxiyasi tibbiy ma’lumot tizimidagi dastlabki bilimdir modulidir. Poliklinikada turli xil maqsadlarga ega bo’lgan turli xil ro’llar mavjud, chunki tibbiy bo’limlarda turli jarayonlar mavjud. Shunday qilib, bilimga asoslangan tizimning asosiy qismi sifatida ro’llar ierarxiyasi juda muhimdir. Odatda tibbiyot muassasalarida ko’plab xodimlar mavjud, shuning uchun kontekst yordamida ham tizimdagi ro’l huquqlarini farqlash qiyin. Poliklinikadagi axborot tizimlarida bemorlarning shaxsiy hayotini qat’iy himoya qilish uchun 3.4-rasmdagi ro’llar ierarxiyasining ruxsatnomalari ikki turga bo’linishi kerak, ya’ni davlat va xususiy ruxsatnomalar.
Bilim modulining mantiqi 3.5-rasmda ko’rsatilgan. 3.5-rasmda ma’lumot modulining asosiy qismi bilimlarni mulohaza qilish mexanizmi ekanligi ko’rsatilgan. U foydalanuvchiga tibbiy bilimlarni hisoblash asosida foydalanuvchiga aslida zarur bo’lgan bemor haqida ma’lumotni beradi. Yuqorida aytib o’tilgan asosiy bilimlardan tashqari, tibbiy ma’lumot tizimidagi asosiy bilim manbalari SNOMED KT kabi bilimlar bazalariga mos keladigan bemorlarning tibbiy yozuvlarida mavjud bo’lgan bilimlar modelidir. Poliklinikada tibbiy yozuvlar soni tez o’sib boradi. Shunday qilib, tibbiy yozuvlar biz taklif qilgan modelda qayta ishlatilishi foydalidir.