|
Shaxsiy ma'lumotlar xavfsizligiga tahdidlarning to’liq ro’yxatini shakllantirish. Avval aytib o’tganimizdek, shaxsiy ma'lumotlar xavfsizligiga tahdidlar modelini ishlab chiqish jarayoni, bu yerda kripto vositalari ishlatilmaydigan SHMAT uchun [46,47]:
1. SHMATda SHMXTning to’liq ro’yxatini tuzish.
2. SHMATning dastlabki xavfsizlik darajasini aniqlash.
3. Tahdidlarni amalga oshirish chastotasini (ehtimolini) aniqlash.
4. Tahdidlarni amalga oshirish koeffitsientlarini aniqlash.
5. Tahdidlarning xavfli ko’rsatkichlarini niqlash.
6. Haqiqiy tahdidlar ro’yxatini tahdidlarning maqsadga muvofiqligi va xavf ko’rsatkichlari koeffitsientlari bo’yicha aniqlash.
Xavfli modelni tuzishda TATda kripto vositalaridan foydalanish yoki ulardan foydalanish zarurati bo’lsa, Rossiyaning uslubiy tavsiyalaridan foydalanilgan [50,51]. Rossiyaning uslubiy tavsiyalarida yuqori darajadagi tahdid modeli va batafsil tahdid modeli o’rtasida farq bor.
Yuqori darajadagi tahdid modeli mo’ljallangan himoyalangan shaxsiy ma'lumotlar va boshqa himoya obyektlarining xavfsizlik xususiyatlarini aniqlash. Ushbu model, shuningdek, batafsil tahdid modeliga kirishni belgilaydi.
Yuqori darajadagi tahdid modeli SHMAT tahdidlarining barcha mumkin bo’lgan obyektlari uchun barcha xavfsizlik xususiyatlari ro’yxati bilan belgilanadi. To’liq tahdid modeli tajovuzkor modelga asoslangan.
2.2 Dastur avtomatlashtirish jarayoni
Dasturni avtomatlashtirish boshlash uchun avvalo kerakli texnologiyalarni ishchi muhitmizfa sozlab olamiz. Birinchi navbat dasturlash uchun VS code muhitini sozlab olamiz.
Visual Studio for Code dasturi haqida
Vscode dasturi bu microsoft corporation tomonidan ishlab chiqarilgan turli hil tillar uchun IDE vazifasini o'tovchi kod muharriri bo'lib. Windows, MacOS hamda Linux uchun versiyalari mavjud. Ushbu kod muharriri asosan JS, Type-Script, Node.js uchun keng qo'llaniladi. Qolaversa boshqa tillar uchun ham keng qo'llaniladi.(c++,C#,PHP,Python,Java,GO va boshqalar). Dasturning tez ommalashishiga sabab real time dasturlar uchun ham moslashtirilgaan (.NET va Unity). Ko'pchilik dasturchilar ayniqsa web dasturchilab ushbu dasturdan keng foydalanadi.
O'zbekchasiga aytadigan bo'lsak. Dastur uchun 1,6 GHz li(1,6 gega gersli) va undan yuqori mikroprotsessor tavsiya qilinadi. Demak ancha muncha kompyuterlar bu talabga javob beradi. RAM ya'ni tezkor hotira 1 GB dan yuqori bo'lishi tavsiya qilinadi. Lekin 2GB da ham dastur biroz qotadi menimcha.
Dasturni o'zingizga kerakli bo'lganini yuklab olishingiz mumkin. Dasturni yuklab olganingizdan so'ng uni o'rnatishimiz kerak. Buning uchun yuklangan faylni ustiga ikki marta bosamiz.
JavaScript-da yozilgan skriptlar uchun pul to'lashning hojati yo'q, chunki faqatgina har qanday skriptni tasavvur qilish mumkin, chunki bepul JavaScript-ni yuklab olish mumkin. Biroq ehtiyot bo'lishingiz kerak bo'lgan narsa, aslida skriptlarni biron-bir saytdan nusxa ko'chirish o'rniga, bepul skriptlarni taklif qiladigan saytdan olishdir. Har qanday muhim vazifani bajaradigan JavaScript kodi mualliflik huquqiga ega bo'ladi, shuning uchun muallifdan uning skriptini ishlatish uchun ruxsat berasiz.
Veb-brauzerda ishlatilishi mumkin bo'lgan boshqa tillardan farqli o'laroq, JavaScript-ni yuklab olish va o'rnatish kerak emas. JavaScript-ni qo'llab-quvvatlaydigan brauzerlar bu brauzerga o'rnatiladi, bu yerda u sukut bo'yicha yoqiladi (odatda brauzerni JavaScript ishga tushirishni istamasangiz brauzer sozlamalarini o'zgartirishingiz kerak bo'ladi). Faqat istisnosiz Internet Explorer ham xuddi shu tarzda va hokazolarni qo'llab-quvvatlaydi va ikki tilni "faol skript" deb nomlangan parametrlar orqali boshqariladi.
JavaScript-ni ishlaydigan vazifa mualliflik huquqi bilan himoyalanmagan bo'lsa-da, shuning uchun siz o'zingiz bir buyruq faylini yozmoqchi bo'lsangiz, dasturchining qanday ishlashini ko'rib, o'z versiyasini yozib olish uchun mavjud skriptni ko'rib chiqishda muammo paydo bo'lmaydi. A gar siz faqatgina bepul JavaScript-ni yuklab olishni istasangiz, u holda muallif o'z saytida bepul ko'chirib olish va saytida ishlatilishi mumkinligini aniqlaydigan saytga borishingiz kerak. Bepul JavaScript-ni yuklab olish imkoniyati beradigan ko'plab saytlar, shu jumladan, faqat JavaScript-ni yuklab olishni taklif qiluvchi bir qancha yirik saytlar, shuningdek, bepul JavaScript-ni yuklaydigan boshqa saytlar (shuningdek, bular kabi) va skriptlarni o'zingiz uchun qanday yozishni o'rganishingiz mumkin.
React - bu asosan web dasturlashda html,css va javascript lardan keyingi o'rinda turuvchi va o'rganiliniluvchi freymwork hisoblanadi. React JS orqali siz foydalanuvchi interfeyslarini(UI - User Interface) va saytingizning Front End qismini yaratishingiz mumkin. React Facebook tomonidan ishlab chiqilgan javascript freymworki hisoblanadi. Reakt bir sahifali web sayt yoki mobil ilovalarni ishlab chiqishda asos sifatida ishlatilishi mumkin. React-ning asosiy vazifasi - bu DOM-dagi ma'lumotlarni ko'rsatish.Biz React JS ni yuklab olishimiz uchun avval Node JS ni yuklab olishimiz zarur. Chunki React JS Node JS bilan yonma-yon ishlaydi.
MongoDB. MongoDB ( ingliz tilidan. Humongous - yirik ) - bu ochiq manbali hujjat yo'naltirilgan ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi (DBMS) bo'lib, jadval tartibini tavsiflashni talab qilmaydi. NoSQL sifatida tasniflangan, JSON-ga o'xshash hujjatlar va ma'lumotlar bazasi sxemasidan foydalanadi. Bu C ++ tilida yozilgan. MongoDB bu sizga kerak bo'lgan so'rov va indeksatsiya bilan kerakli hajm va moslashuvchan bo'lgan hujjatlar bazasi. MongoDB-ning hujjat modeli ishlab chiquvchilarga o'rganish va undan foydalanish oddiy, shu bilan birga har qanday miqyosda eng murakkab talablarni qondirish uchun zarur bo'lgan barcha imkoniyatlarni taqdim etadi.
MongoDB ma'lumotlarni moslashuvchan, JSON-ga o'xshash hujjatlarda saqlaydi , ma'no maydonchalari hujjatdan hujjatga qadar o'zgarishi mumkin va ma'lumotlar tuzilishi vaqt o'tishi bilan o'zgarishi mumkin.
Hujjat namunasi dastur kodidagi ob'ektlarga xaritani beradi va ma'lumotlarni ishlashni osonlashtiradi.
Maxsus so'rovlar, indeksatsiya va real vaqtni yig'ish ma'lumotlaringizga kirish va tahlil qilishning kuchli usullarini ta'minlaydi
MongoDB o'zining bazasida taqsimlangan ma'lumotlar bazasi , shuning uchun yuqori foydalanish imkoniyati, gorizontal miqyos va geografik tarqalish qurilgan va ulardan foydalanish oson.
MongoDB foydalanish uchun bepul . 2018 yil 16 oktabrgacha chiqarilgan versiyalar AGPL ostida nashr etilgan. 2018 yil 16 oktyabrdan keyin chiqarilgan barcha versiyalar, shu jumladan oldingi versiyalar uchun tuzatishlar Server Side Public License (SSPL) v1 ostida nashr etilgan .
MongoDB zamonaviy texnologiyalarning talablariga javob beradigan tarzda yaratilgan bo'lib, sizga quyidagilarga imkon beradi:
Hujjat ma'lumotlari modeli - sizga ma'lumotlar bilan ishlashning eng yaxshi usulini taqdim etadi .
Taqsimlangan tizimlar dizayni - kerakli ma'lumotlarni ongli ravishda joylashtirishga imkon beradi .
Biron bir tajriba sizga istalgan joyda yugurish erkinligini beradi - bu sizga kelajakda ishingizni tasdiqlash va sotuvchini blokirovka qilishni bekor qilish imkonini beradi.
Ushbu imkoniyatlar yordamida siz MongoDB tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan aqlli operatsion ma'lumotlar platformasini yaratishingiz mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
