Дастур 5А630101 Атроф-муҳит муҳофазаси (саноат тармоқлари)

 
САНОАТДА РЕСУРСТЕЖАМКОР ТЕХНОЛОГИЯЛАР
фани бўйича: 
Ўзбекистон атроф-муҳитнинг экологик ҳолати ва унга жиддий эътибор. 
Атроф-муҳит ва фан-техника тараққиѐти. Атроф муҳитнинг ифлосланиши ва 
унинг биосферага таъсири. Ишлаб чиқариш чиқиндилари ва ифлосланиши 
ҳарактеристикаси. Чиқиндисиз технология асосларининг тушунчалари ва 
терминлари. Чиқиндисиз технология яратишда кўриладиган асосий тадбирлар. 
Кам чиқиндили ва чиқиндисиз технологик жараѐнларни ташкил қилиш. 
Принципиал янги чиқиндисиз технологик жараѐнлар. Чиқиндиларни 
регенерациялаш 
усуллари. 
Жараѐнларни 
экологизациялаш 
йўллари. 
Замонавий жихозлар билан таъминлаш. Хом ашѐни тўғри танлаш, иккиламчи 
хом ашѐларга асосий эътиборни қаратиш. Жараѐннингн фойдали иш 
коэффицентини ошириш. Ресурслардан самарали фойдаланиш. Энергия 
турларини тўғри танлаш ва энергия сарфини камайтириш. Альтернатив 
энергия манбаларидан фойдаланиш. Ҳаво бассейнини ифлосланишини олдини 
олиш, ҳаво орқали йўқотиладиган энергия сарфи, хом ашѐ сарфини жараѐнга 
қайтариш. Чиқиндиларни компонентларга ажратиш, бойитиш ва технологик 
жараѐнларга қайтариш. Ажратилган чиқинди компонентлари саноатнинг 
бошқа соҳаларида мақсадга мувофиқ равшда хом-ашѐ сифатида ишлатиш.Сув 
таъминотининг айланма ҳаракат схемаси, уларни қўллашнинг афзалликлари. 
Саноат корхоналарида сувдан фойдаланишнинг самарадорлигини баҳолаш 
кўрсаткичлари. Сув таъминотининг айланма тизимларида иштирок этувчи 
сувларга қўйиладиган талаблар. Тозаланган оқова сувларни гигиеник баҳолаш, 
тўйинтириш учун қўлланиладиган сувнинг сифатига қўйиладиган талаблар. 
Сувнинг ѐпиқ тизимларда қўлланилишини турли туман йўллари. Оқова 
сувларни органик ва ноорганик моддалар билан ифлосланиши ва уларни 
тозалаш. НДФ станциясини тозалаш иншоатлари. Оқова сувларни биологик 
тозалаш. Аэротенк ва унга ҳавонинг берилиши. Бир мақсадли ва кўп мақсадли 
сувларни муҳофазалаш тадбирлари. Сувни муҳофазалаш тадбирларини 
социал иқтисодий асослаш бўйича намунавий масалалар. Билвосита самарани 
ҳисоблаш қўрсаткичлари. Умумий самарадорликни ҳисоблаш. Қиѐсий-
иқтисодий самарадорлик. Сув таъминотининг самарали жихозлари. Сув 
таъминотининг ѐпиқ тизимини қўллашдан келтириладиган иқтисодий 
самарадорлик. Асосий ишлаб чиқаришнинг техник-иқтисодий кўрсаткичлари. 
Келтирилган зарарни камайтириш. Сувни тозалаш усулларига бўлган 
сарфнинг ўсиши. Оқова сув таркибидан ажратиб олинган чўкмаларни қайта 
ишлаш ва қайта қўллашнинг иқтисодий самарадорлиги. Ишлаб чиқариш 

---

корхоналарида уюштирилган тадбирларни ўтказилиши. Меъѐрий техник 
хужжатлар. Турли моддаларни қайта ишлашдан келтириладиган йиллик 
иқтисодий самарадорлик ва уни аниқлашда эътиборга олинадиган 
параметрлар. Саноати корхоналарида материал ҳаво ва сувнинг ѐпиқ занжирли 
тизимларини тадбиқ қилиш, сувнинг айланма ҳаракатини ҳосил қилиш, сув 
хўжалигини ѐпиқ тизимлари жараѐнларининг умумий усул ва йўлларини 
ишлаб чиқиш, амалга ошириш ва техник-иқтисодий баҳолашни ўрганиш ва 
сув заҳираларини хусусан табиий сув сарфини қисқартириш. Чиқиндиларни 
қайта ишлаш, ишлаб чиқаришга қайтариш, оқова сувларни таҳлил қилиш, 
унинг омилларини ўзига ҳос омилларини ажратиш, корхоналарининг қайта 
ҳозирги ҳолати ва ривожланиш истиқболлари. Корхоналарда кам чиқиндили 
технологияларни жорий қилиш, иккиламчи ресурсларни қайта ишлаш 
технологияларини такомиллаштириш, сув таъминоти ва канализация тизими, 
уларга қуйиладиган талаб нормалар, корхоналарда ѐпиқ-занжирли сув 
хўжалиги.