Dastlabki yillar Maktab yillari Kurash 4 Patent ofisi

Kichik qo’g’irchog’imning, sehrli kuyi,

Naqadar yoqimli, naqadar totli,

Mening nomim ila boshlab kuyini,

Mening nomim ila tugatar uni.

Mashaqqatli ish qidirish

Politexnikani tamomlagan talabalar, dastlab o’z karerasini biron professorga yordanchi bo’lib ishlashdan boshlash an’ana bo’lib qolgandi. Odatga ko’ra, professor talabani o’zi qiziqqan sohaga yo’naltirardi. Bu borada Eynshteynning tanlovi shubhasiz fizika edi. Biroq o’zini Albert tamonidan haqoratlangan deb hisoblovchi professor Henrix Weberni unga tayinli ish taklif qilmasligi tabiiy hol edi. Baxtga qarshi, boshqa professorlar ham unga ish berishdan bosh tortishadi.

Albert o’qishni tamomlaganidan so’ng, o’ziga to’q qarindoshlari tamonidan kelib turadiga yordam puli ham to’xtatilgan bo’lib, unda tirikchilik uchun hech bir daromad manbai yo’q edi. Yetar-yetmaslik va g’am-tashvishli kunlar boshlandi. Utinimsiz ravishda ish so’ram maktublar yoza boshladi. 1900-1901 – yillar davomida u o’ziga ish berishdan umidvor bo’lgan joylarga yuzlab maktublar yozadi. Biroq hamma joydan faqat rad javobi kelardi. Shundan so’ng, o’zining dastlabki ustozlari bilan bog’lanishga qaror qiladi, afsuski, ularning ham hech biri tayinli ish taklif qilmaydi.

Oradan ancha vaqt o’tib, sekin-asta turli joylardan takliflar kela boshlaydi, lrkin ular ham to’liqsiz ishlar edi. U dastlab, Shvesariyadagi Texnika maktabida kichik o’qituvchi, so’ngra biroz muddat yotoq maktabida ham dars beradi. Bu kabi ishlardan tushadigan maosh, kundalik xarajatlar-u, soliqlarni to’lashaga yetib yetmasdi. U yaqqin kelajakda bo’ladigan to’yi uchun ham pul to’plashi kerak edi. Albert qilayotgan ishlaridan, o’tayotgan kunlaridan qoniqmasdi. U ham ishlab ham fizika sohasida ilmiy tadqiqotlar qilishga imkon beradigan ishni orzu qilardi. Biroq, maktablarda yoki universitetlarda oddiy o’qituvchi bo’lgan holda, qalbining tub-tubida joylashga azaliy orzularining ro’yobga chiqishiga ko’zi yetmay qolgandi.