Dastlabki yillar Maktab yillari Kurash 4 Patent ofisi

Eynshteyn sog’lig’i yomonlashdi
1928 – yilga kelib Eynshteynnig sog’lig’i kutilmaganda yomonlashib, holdan toyib yiqiladi. Shifokor uning yurak faoliyati bilan muammosi borligini aytib, chekishdan butunlay voz kechish shart ekanligini uqtiradi. Elsa Eynshteynni Berlinga qaytarib olib kelish uchun Shvedsariyaga yetib keladi va u o’zining shifokor do’sti bilan birgalikda unga g’amxo’rlik ko’rsatadi.
Eynshteyn shifokorning barcha aytganlariga og’ishmay amal qilishga harakat qiladi. Elsa ham uy ishlari, ham Eynshteynning holidan doimiy tarzda xabar olib turishdan juda toliqqan edi. Nihoyat, u Eynshteynga yordamchi kotiba yollashga qaror qiladi. 1928 – yildan boshlab Helen Dukas ismli ayol kotibalik qila boshlaydi. U nafaqat kotibalik, balki uy ishlariga ham yordamlashib oilaning vafodor do’stiga aylanib, Eynshteynning so’nggi lahzasiga qadar xizmatida bo’ladi.
Eynshteynning oyoqqa turishi uchun qariiyb bir yil kerak bo’ldi. Og’ir damlarda Dukas ular bilan har doim birga bo’ldi, u Eynshteynga mutlaqo tashqi olamdan uzilib, ijod qilishi uchun yordam berardi. Eynshteyn bemor bo’lishiga qaramasdan fan bilan shug’ullanishda davom etishi bilan birgalikda maqolalar yozar, tinchlikni qo’llab – quvvatlar, yovuzlikka qarshi kurashardi.
Eynshteynning vafodor kotibasi
Helen Dukas Eynshteyn uchun ishlay boshlaganida o’ttiz ikki yoshli yosh xonim edi. Dastlab, u buyuk olimga xizmat ko’rsatish uyoqda tursin, u bilan ko’rishishga ham jur’at qilolmaydi. Biroq, ko’p o’tmay hayajonini yengib o’z ishiga osonlik bilan kirishib ketadi. U Eynshteyn tomonidan yuklatilgan vazifalarga ilmiy bilim talab qilinmasligidan mamnun edi. Qisqa muddat ichida Dukas,Eynshtaynning kotibasi, ish boshqaruvchisi va do’stiga aylanadi. U Eynshteyn yozgan barcha materiallarni, hatto keraksiz deb tashlab yuborilgan ma’lumotlarni ham yig’ib, ehtiyotkorlik bilan avaylab asrab kelgan. 1955 – yil Eynshteynning vafotidan so’ng ham mashq tariqasida yozilgan ma’lumotlardan tortib, o’ta muhim bo’lgan ilmiy ishlargacha tartib bilan saranjom qilishda davom etadi. Ba’zi ma’lumotlar, jumladan Miliviyaga yozilgan dastlabki maktublar sir saqlanib kelinardi. Aynan Dukasning hatti – harakatlari sababli, 1980 – yillarga kelib, Eynshteynning shaxsiy hujjatlari e’lon qilindi, shundan so’ngina uning Lizerl ismli qizi bo’lganligi rasman tasdiqlandi.