Dastlabki kimyoviy tushuncha va qonunlar o'qitish metodikasi Reja


Moddalar haqida bilimlar nimaga bog‘liq va ular qanday izchillikda o‘rganiladi



Download 112,5 Kb.
bet4/7
Sana09.07.2022
Hajmi112,5 Kb.
#760701
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Dastlabki kimyoviy tushuncha va qonunlar o\'qitish metodikasi

Moddalar haqida bilimlar nimaga bog‘liq va ular qanday izchillikda o‘rganiladi.
Moddalar haqidagi bilimlarning sifati, ko‘pincha shu moddalarning qanday izchillikda o‘rganishiga bog‘liq bo‘ladi. Aksariyat, oddiy moddalar (elementlar), quyidagi izchillikda o‘rganiladi:
a) fizik va kimyoviy xossalari;
b) tabiatda uchrashish;
v) olinishi (laboratoriyada va sanoatda);
g) ishlatilishi.
O‘quvchilar moddalarning quyidagi xossalariga e’tibor berishlari zarur:
a) fizik xossalari-allotropik shakl o‘zgarishlari, rangi, hidi, uchuvchanligi, mazasi, solishtirma og‘irligi (yoki gazlarning zichligi);
b) kimyoviy xossalari - barqarorligi, shu moddaning vodorod, kislorod, metallar, metallik va murakkab moddalar bilan o‘zaro ta’sirlashuvi.
Moddalarning xossalari ularning tarkibi va tuzilishi bilan mahkam bog‘liq holda o‘rganiladi va o‘quvchilarning moddalar haqida chuqur va puxta bilimlar olishning mustahkam bazasi bo‘lib hisoblanadi.
O‘quvchilar moddalarning tarkibi bilan bog‘liq holda moddalarning aralashmalari va aralashmalardan moddalarni ajratib olish usullari bilan tanishadilar.
5. Moddalarning klassifikatsiyasi.
Kimyoni o‘rganish jarayonida moddalarning klassifikatsiyasi ta’lim-tarbiya jihatdan juda katta ahamiyatga egadir. Moddalarning klassifikatsiyasi o‘quvchilarning diqqatini eng tipik moddalarga jalb etishlari, juda oz moddalar namunasidan barcha xilma-xil moddalar asosini bilib olishlari; moddalar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanishlarni ochishlari uchun imkon beradi.
O‘rta maktab kimyo kursida moddalarning klassifikatsiyasi quyidagi masalalarni o‘z ichiga oladi:

Moddalar

Oddiy

Murakkab

Metallar

Metalmaslar

Oksidlar

Asoslar

Kislotalar

Tuzlar

Metall bog‘

qutbsiz kovalent bog‘

Asosli Kislotali


Kislorodli Kislorodsiz

O‘rta
Asosli Nordon

“Kislorod. Oksidlar. Yonish” mavzularda birinchi bor oksidlar haqida tushuncha kiritiladi. Ularning tarkibi va xossalari ohak suvini uglerod (IV) - oksidini loyqalantirishda, fosfor (V) - oksidi suvda erishda o‘rganiladi.


Kislota, tuzlar haqidagi tushunchalar bilan o‘quvchilar “Vodorod. Kislotalar. Tuzlar” mavzusida tanishadilar.
Tuzlar tushunchasini kiritganda, o‘quvchilarni tuzlar formulasini yozishga, “nomenklatura” atamasini tushuntirishga, tuzlarni olish usullarini ko‘rsatishga o‘rgatiladi.
Moddalar tushunchasining miqdoriy tomonlari kislorod, vodorodlarning nisbiy molekulyar massalarini aniqlash, valentlik bo‘yicha formula tuzish, formula bo‘yicha elementlarning massa ulushini topish bilan chegaralanadi.
“Suv. Eritmalar. Asoslar” mavzusida o‘quvchilar suvning tarkibiga kiradigan vodorod va kislorodning massa va hajmiy ulushini hisoblashadi.
O‘quvchilar uchun yangi bo‘lgan “asos” va “ishqor” tushunchalari ham moddalarning klassifikatsiyasini tushunishga yordam beradi.
“Anorganik birikmalarning asosiy sinflari haqida ma’lumotlarni umumlashtirish” mavzusi moddalar klassifikatsiyasi tushunchasini shakllantirishda yangi bosqich bo‘lib - unda moddalarning sinflararo genetik bog‘lanishi ko‘rib chiqiladi.
Bu mavzu o‘quvchilarning taqqoslash, sintez qilish, umumlashtirish kabi fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishi uchun juda muhim.
“Davriy qonun va D. I. Mendeleyevning kimyoviy elementlar davriy jadvali” mavzusida “modda” tushunchasi nazariy tomondan yanada boyitiladi. O‘quvchilarning bilimlari yana bir pog‘onaga oshadi: birikmalarning xossalarini oldindan aytib berish uchun sharoit yaratiladi.
O‘quvchilarning yangi nazariy asosda moddalarning o‘rganishga “Kimyoviy bog‘”, “Moddalar tuzulishi” mavzulari yordam beradi.



Kimyoviy elementlarni tavsiflash rejasi:



Oddiy moddalarni tavsiflash rejasi:



D. I. Mendeleyev davriy jadvalida elementning o‘rni


Atom tuzilishi (atomning tashqi elektron qobig‘i)
Atom radiusi
Nisbiy atom massasi
Birikmalardagi oksidlanish darajasi
Kimyoviy faolligi.

Moddaning formulasi (molekulyar, elektron, grafik)


Nisbiy molekulyar massasi, molyar massasi
Kimyoviy bog‘ turi
Kristall panjari turi
Fizik xossalri
Kimyoviy xossalari
Olinishi
Ishlatilishi.

Elektrolitik dissosiyalanish nazariyasi o‘rganilgandan keyin moddalar ion tasavvuri mavqeidan ko‘rib chiqiladi. Moddalarning yangi klassifikatsiyalanishi kiritiladi: elektrolit va no elektrolitlar, kuchli va kuchsiz elektrolitlar. Kislota, asos, tuzlarning xossalari elektrolitik dissosiyalanish nuqtai-nazaridan o‘rganiladi.


Metallarning kimyoviy xossalari quyidagi reja bo‘yicha o‘rganiladi:
Oddiy moddalar bilan ta’sirlashuvi: (kislorod, vodorod, metallmas)
Murakkab moddalar bilan ta’sirlashuvi: (suv, kislota, asoslar, tuzlar)
Ayrim xossalari: (sifat reaksiyalar, oksidlanish - qaytarilish reaksiyalari).

Download 112,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish