Darslikda 3-8 be

§. EZOP


_5.
Uzoq safarga otlanganda Ezop yengilroq yuk sifatida nimani ko‘tarib oladi?

A) to‘rt kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan non solingan qutini

B) to‘rt kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan tuz solingan xaltani

C) besh kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan ovqat solingan qutini

D) uch kishi zo‘rg‘a ko‘taradigan ovqat solingan qutini

6. Ezopni sotib olgan o‘ta yengiltak, kaltafahm odam bo‘lgan Ksanf qayerda yashardi?

A) Samos orolida B) Delfa shahrida

C) Lidiyada D) Frigiyada

7. Nuqtalar o‘rniga mos javobni tanlang.

Alisher Navoiyning «Mahbub ul-qulub», ya’ni «Qalblarning

sevgani» – … asar.

A) ijtimoiy-siyosiy B) ma’rifiy-axloqiy

C) ma’naviy-ma’rifiy D) ma’naviy-axloqiy

8. «Og‘irning ostidan, yengilning ustidan o‘tma» matali Ezopning qaysi masali mazmuniga mos keladi?

A) «Eshak bilan baqalar»

B) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon»

C) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon»

D) «Ustiga tuz yuklangan eshak»

9. «Do‘stlikka sadoqatli bo‘lish, yangi do‘st orttirganda eskilarini esdan chiqarib yubormaslik» g‘oyasi Ezopning qaysi masalida ilgari suriladi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Kiyik bilan tokzor»
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Eshak bilan baqalar»

10. Ezop qaysi masalida yaxshilikka yomonlik qilish muqarrar jazo bilan yakunlanadi, deyish barobarida insonlarni nafs balosidan ham asranishga, hamma narsaga bir paytning o‘zida erishaman deb, ochko‘zlik qilmaslikka da’vat etadi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Kiyik bilan tokzor»
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Eshak bilan baqalar»

11. Quyidagi fikrlar kimning qaysi asaridan olingan?

«Do‘st uldurki, o‘ziga ravo ko‘rmagan narsani, do‘stiga ham

ravo ko‘rmaydi».

A) Navoiy «Hayrat ul-abror» B) Navoiy «Mahbub ul-qulub»

C) Huvaydo «Rohati dil» D) Gulxaniy «Zarbulmasal»

§. EZOP

22 .

12. «Kimki o‘ziga yaxshilik qilganlarga yomonlik sog‘insa, u albatta Xudoning qahriga yo‘liqqay», – degan hikmatni Ezop qaysi masalida ilgari surgan?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Kiyik bilan tokzor»
C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Eshak bilan baqalar»

13. «Ko‘rpangga qarab oyoq uzatgin» maqoli Ezopning qaysi masali mazmuniga mos keladi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Eshak bilan baqalar»

C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Kiyik bilan tokzor»

14. «Birni ko‘rib shukur qil, birni ko‘rib fikr qil», – degan maqol Ezopning qaysi masali mazmuniga mos keladi?

A) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon» B) «Eshak bilan baqalar»

C) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon» D) «Kiyik bilan tokzor»

15. Ezop masallarini she’riy yo‘l bilan lotin tiliga tarjima qilgan masalchi kim?

A) Fyodr B) Babriy

C) Fedr D) Lafonten

16. Ezopning davomchilari bo‘lgan eramizning birinchi va ikkinchi asrlarida yashab o‘tgan grek masalchilari kimlar?

A) Gellert, Babriy B) Babriy, Lessing

C) Lessing, Gellert D) Fedr, Babriy

17. Ezop masallarini qayta ishlab, ijodiy boyitib, o‘z davri xususiyatlariga ko‘ra to‘ldirib, rivojlantirgan, o‘zlari ham ulardan ilhomlanib, yangi masallar yaratgan fransuz va rus adiblari kimlar?

A) Lafonten, Krilov B) Fyodr, Babriy
C) Lessing, Gellert D) Fedr, Babriy

18. Masal janrida barakali ijod qilgan adiblarni toping.

1) XVII asrda Fransiyada Lafonten; 2) XVIII asrda Germaniyada Lessing; 3) XVIII asrda Germaniyada Gellert; 4) XVIII-XIX asrlarda Rossiyada I. Krilov; 5) XVI asrda Fransiyada Lafonten; 6) XVII asrda Germaniyada Lessing va Gellert.

A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 3, 5, 6

C) 2, 3, 4, 5 D) 1, 4, 5, 6

19. «Panchatantra», «Kalila va Dimna» asarlari qaysi adabiyot namunalari hisoblanadi?

A) turk B) arab

C) hind D) fors

^{4 -} 23
§. EZOP

_{20. Nuqtalar o‘rniga mos javoblarni tanlang.}

«Sharq, jumladan, o‘zbek mutafakkir shoir-u adiblari maxsus … lar yaratishgan, bu asarlar maktab-madrasalarimizda alohida o‘quv qo‘llanma sifatida xizmat qilgan».

A) «Pandnoma», «Odobnoma» B) «Xulqnoma», «E’zoznoma» C) «Pandnoma», «E’zoznoma» D) «Xulqnoma», «Odobnoma»

21. «Zarbulmasal» nomli asari bilan o‘zbek adabiyotida masalchilik rivojiga ulkan hissa qo‘shgan Muhammad Sharif Gulxaniy qachon yashab o‘tgan?

A) XVII asr oxiri – XVIII asr boshlarida
B) XVIII asr oxiri – XX asr o‘rtalarida

C) XVIII asr oxiri – XIX asr boshlarida
D) XVIII asr o‘rtalari – XX asr boshlarida

22. XX asr o‘zbek adabiyotida masal janrining go‘zal namunalari qaysi adiblar ijodida uchraydi?

1) Hamza Hakimzoda; 2) Muxtor Xudoyqulov; 3) Yamin Qurbon; 4) Sami Abduqahhor; 5) O‘lmas Umarbekov; 6) Abdulla Avloniy; 7) Said Ahmad; 8) Muhammad Sharif Gulxaniy.

A) 2, 3, 4, 5, 6 B) 1, 3, 5, 6, 8

C) 1, 2, 3, 4, 6 D) 2, 4, 5, 6, 8

23. Majoziy shakldagi ibratli hikoyatlarning eng sara namunalari Alisher Navoiyning qaysi dostonlarida uchraydi?

A) «Hayrat ul-abror», «Mantiq ut-tayr»

B) «Mahbub ul-qulub», «Mantiq ut-tayr»

C) «Hayrat ul-abror», «Lison ut-tayr»

D) «Layli va Majnun», «Lison ut-tayr»

24. Masal nima?

A) Hayvonlar orqali insonlarni tasvirlovchi hikoyalar bo‘lib, faqat

nasriy shaklda yoziladigan asar.

B) Majoziy xarakterdagi qisqa hikoyacha bo‘lib, faqat nasriy

shaklda yoziladigan asar.

C) Faqat hayvonlar haqidagi hikoyalardan iborat janr bo‘lib,

nasriy yoki she’riy shaklda yoziladigan asar.

D) Majoziy xarakterdagi qisqa hikoyacha bo‘lib, nasriy yoki she’riy

shaklda yoziladigan asar.

25. Masalning asosiy jihati nimada?

A) majoziy xarakterdagi qisqa hikoyacha ekanligida

B) to‘liq ma’noda tarbiyaviy maqsadga yo‘naltirilganlida

C) hayvonlar orqali insonlarni tasvirlovchi hikoyalar ekanligida D) asosiy qahramonlari turli hayvonlar, narsalardan iboratligida

§. EZOP

24 ^{4 -} .

26. Ezopning qaysi masalida qaysi obraz tilidan «Qilmish – qidirmish» maqoli keltirilgan?

A) «Kiyik va tokzor», tok

B) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon», cho‘pon

C) «Yovvoyi echkilar va cho‘pon», muallif

D) «Kiyik va tokzor», kiyik

27. Ayrim kishilarning kichkinagina qiyinchilik oldida ham esankirab, ruhan cho‘kib qolishlari, holbuki, boshqalar bundan o‘n chandon og‘ir mashaqqatlarni-da sabr-la yengishlari mumkinligi xulosasi qaysi masalga tegishli?

A) «Eshak bilan baqalar» B) «Ustiga tuz yuklangan eshak» C) «Kiyik bilan tokzor» D) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon»

28. «Bo‘ri bilan laylak» masalidan kelib chiqadigan asosiy xulosani toping.

A) Aqlni ishlatish, qiyinchilikka sabrli bo‘lish kerak.

B) Yaxshilikni ham uning qadriga yetadigan odamga qilish kerak. C) Ayrim badfe’l kishilar yomonlik qilmaganliklarini ham yaxshi-

likka yo‘yadilar.

D) A va B

29. XVII asrda yashab ijod etgan fransuz masalchisi kim? A) Lafonten B) Gellert

C) Lessing D) Krilov

30. Ezop masallari va ularning xulosalariga oid o‘zaro mos javoblarni toping.

1) «Bo‘ri bilan laylak»;

2) «Kiyik bilan tokzor»;

3) «Eshak bilan baqalar»;

4) «Burgut, zag‘cha va cho‘pon»;

5) «Ustiga tuz ortilgan eshak».

a) og‘irning ostidan, yengilning ustidan o‘tma;

b) behuda chiranish belni chiqaradi;

s) birni ko‘rib shukr qil, birni ko‘rib fikr qil;

d) yaxshilikni ham uning qadriga yetadigan odamga qilish kerak; e) qilmish – qidirmish.

A) 1-d, 2-b, 3-s, 4-e, 5-a B) 1-d, 2-e, 3-s, 4-b, 5-a

C) 1-b, 2-e, 3-s, 4-d, 5-a D) 1-d, 2-e, 3-s, 4-a, 5-b

^{4 -} 25
§. EZOP

_{31. A. Navoiyning qaysi asarlari majoziy shakldagi ibratli hikoyat-}

larning eng sara namunalarini o‘z ichiga oladi?

A) «Hayrat ul-abror», «Lison ut-tayr»

B) «Mahbub ul-qulub», «Hayrat ul-abror»

C) «Mahbub ul-qulub», «Lison ut-tayr»

D) «Munshoat», «Mahbub ul-qulub»

QO‘SHIMCHA TESTLAR

32. Ezop qachon va qayerda quldorlik tuzumi hukm surgan paytda qullar orasidan yetishib chiqqan nihoyatda aqlli, ammo o‘ta badbashara, xunuk bir donishmand edi?

A) Yunonistonda, eramizdan avvalgi VII asrda
B) Vavilonda, eramizdan avvalgi VI asrda

C) Frigiyada, eramizdan avvalgi VI asrda

D) Yunonistonda, eramizdan avvalgi VI asrda

33. Ezopning asli kelib chiqishi qayerlik va qayerga qul qilib olib kelingan?

A) Asli vavilonlik, Yunonistonga qul qilib olib kelingan.

B) Asli yunonistonlik, Vavilinga qul qilib olib kelingan.

C) Asli frigiyalik, Yunonistonga qul qilib olib kelingan.

D) Asli yunonistonlik, Frigiyaga qul qilib olib kelingan.

34. Ezop qay tarzda vafot etadi?

A) Haqgo‘yligi, adolatparastligi uchun hasadgo‘y dushmanlari uni

Vavilon shahrida tog‘ qoyasidan otib yuboradilar.

B) Hasadgo‘y dushmanlari uni Frigiyada tog‘ qoyasidan otib

yuboradilar.

C) Kinoyali achchiq tili uchun alamzada dushmanlari Vavilon

shahrida tog‘ qoyasidan otib yuboradilar.

D) Hasadgo‘y dushmanlari Delfa shahrida tog‘ qoyasidan otib

yuboradilar.

35. Ezop og‘ir vaziyatlarda qutqarib qolgan, lekin evaziga undan kaltak yegan mashhur faylasuf kim edi?

A) Krez B) Likurg

C) Ksanf D) Fedr

36. «…men ham dengizni ichib yuborishim mumkin», – deya mast holatda katta ketgan Ezopning xo‘jayini kim edi?

A) Ksanf B) Likurg

C) Krez D) Fedr

26 ^{5 -} .
§. «UCH OG‘A-INI BOTIRLAR» ERTAGI HAQIDA

II BOB. ERTAKLAR OLAMIDA

5-§. «UCH OG‘A-INI BOTIRLAR»
ERTAGI HAQIDA

«UCH OG‘A-INI BOTIRLAR»

(Darslikda 45–55 betlar)

1. Ertak deb nimaga aytiladi?

A) Xalq og‘zaki ijodining eng qadimiy, ommaviy turlaridan biri

bo‘lib, tabiat hodisalari, jonivorlar majoz qilib olinadigan

og‘zaki hikoyalar.

B) Hayot haqiqati bilan bog‘liq bo‘lmay, xayoliy uydirmalar
asosiga qurilgan, tarbiyaviy ahamiyatga ega og‘zaki
hikoyalar.

C) Hayot haqiqati bilan bog‘liq bo‘lib, xayoliy va hayotiy
uydirmalar asosiga qurilgan, tarbiyaviy ahamiyatga ega
og‘zaki hikoyalar.

D) A va C

2. Mos javoblarni tanlang. Ertaklar qayerda, qanday ataladi?

1) Surxondaryo; 2) Buxoro; 3) Samarqand;

4) Farg‘ona; 5) Xorazm; 6) Toshkent.

a) matal; b) ushuk; s) varsaki; d) cho‘pchak.
A) 1-a, 2-b, 3-s, 4-d, 5-a, 6-a B) 1-a, 2-b, 3-a, 4-a, 5-s, 6-d C) 1-a, 2-b, 3-a, 4-d, 5-s, 6-d D) 1-d, 2-b, 3-a, 4-a, 5-s, 6-a

3. Ertakning boshlanmasiga e’tibor bering va nuqtalar o‘rniga mos so‘zlarni qo‘ying. «Sizga bog‘ bo‘lsin, bizga … ».

A) tog‘ B) najot C) hayot D) bog‘

4. Ertakning boshlanmasidagi tushib qolgan so‘zlarni toping.