Дарслик./Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ., Топилдиев С. Р. –Т

Учинчидан, иқтисодиётнинг мутаносиб ва барқарор ишлашини 
таъминлаш; 
Тўртинчидан, иқтисодиётнинг хомашё етиштиришга қаратилган бир 
томонлама йўналишини бартараф этиш, ғоят бой маъдан - хомашё 
ресурслари ва қишлоқ хўжалик хомашёсини чуқурроқ, мукаммалроқ қайта 
ишланишини ташкил этиш, ишлаб чиқариладиган маҳсулотнинг бутлик 
даражаси ва рақобатбардошлигини ошириш; 
Бешинчидан, республиканинг экспорт имкониятини кенгайтириш, ташқи 
иқтисодий алоқаларда тўлов балансининг ижобий бўлишига эришиш; олтин-
валюта захирасини мустаҳкамлаш; 
Олтинчидан, меҳнат ресурсларининг оқилона бандлигини таъминлаш, 
меҳнат қилишнинг янги технологияларга, халқнинг тарихий анъаналари ва 
удумларига мос келадиган соҳаларини барпо этиш; 
Еттинчидан, тармоқлар ичидаги ва ҳудудий жихатдан вужудга келган 
номутаносибликларни бартараф этиш, республика ҳудудида ишлаб 
чиқарувчи кучларни жадал ривожлантириш ва оқилона жойлаштириш
1
. 
Бунинг натижасида мустақиллик йилларида Ўзбекистон иқтисодиётида 
ижобий ўзгаришлар юз берди ва таркибий ўзгаришларни таъминлаш учун 
шарт-шароитлар вужудга келтирилди. 
1
Каримов И.А. “Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида”. -Т.: 
Ўзбекистон, 1995. 230-231-бетлар. 

---

244 
Бугунги кунда иқтисодиётни барқарорлаштиришга кўп укладли 
иқтисодиётни шакллантириш, бозор инфратузилмасини яратиш ва 
такомиллаштириш, ишлаб чиқариш механизмини ихтисослаштириш, 
иқтисодий қонунлар мутаносиблигини таъминлаш орқали эришиш 
мумкинлиги амалда яққол намоён бўлмоқда. 
Таркибий ўзгаришлардан кўзланган аниқ мақсадлар қуйидагилардан 
иборатдир: 
1. Иқтисодиётнинг хомашё етиштиришдан иборат бир томонламалигига 
чек қўйиш; 
2. Истеъмолга тайёр, яъни тугалланган маҳсулот ишлаб чиқаришга ўтиш; 
3. Импорт ўрнини боса оладиган товарларни иложи борича мамлакатнинг 
ўзида ишлаб чиқариб, импортга қарамликни чеклаш; 
4. Маҳсулот сифати ва рақобатбардошлигини жаҳон бозори талаблари 
даражасига етказиб, мамлакат экспорт салоҳиятини ошириш; 
5. Ишлаб чиқаришнинг истиқболли соҳаларига устуворлик бериб, 
барқарор иқтисодий ўсишни таъминлаш; 
6. Меҳнат ресурсларининг оқилона бандлигини таъминлаш, янги 
технологияларга ўтиш, халқимизнинг миллий ва тарихий анъаналарига мос 
келадиган янги соҳаларни барпо этиш; 
7. Ўзимизда ишлаб чиқариладиган товарлар ҳисобидан миллий бозорни 
тўлдириш орқали халқ истеъмол молларининг муҳим турларига бўлган аҳоли 
талабларини тўлароқ қондириш. 
Иқтисодиётнинг 
таркибий 
тузилишидаги 
ўзгаришлар 
ўзида 
қуйидагиларни ифодалаши лозим: 
1. Фан-техника тараққиёти ютуқларини мужассамлаштирган янги, юқори 
самара берувчи ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва иқтисодий ресурслардан 
самарали фойдаланиш имконини берадиган тармоқлар ривожланишни 
таъминлаш; 
2. Мамлакатнинг 
табиий 
шароитини, 
унинг 
минерал, 
хомашё 
ресурсларини демографик аҳволини, қишлоқ хўжалиги учун яроқли унумдор 
ерлар мавжудлигини ҳисобга олиш; 
3. Ижтимоий ишлаб чиқариш харажатларини минималлаштириш асосида 
юқори иқтисодий натижаларга эришишни таъминлайдиган иқтисодиёт 
таркибий тузилишига эришиш; 
4. Миллий иқтисодиёт таркибини шакллантиришда унинг жаҳон 
иқтисодий ҳамжамиятига қўшилиб боришини эътиборга олиш; 
5. Иқтисодиёт 
таркибий 
тузилишини 
ўзгартиришни 
меҳнат 
ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга, таълим бериш 

---

245 
тизимини такомиллаштиришга, аҳолининг юқори турмуш даражасини 
таъминлашга йўналтириш. 
Мустақиллик йилларида ишбилармонлик муҳитининг яратиш ва 
инвестицияларни кенг жалб этиш натижасида иқтисодиёт тармоқ 
тузилишида туб сифат ўзгаришлар юз берди. 1990-2000 йилларда саноатнинг 
ЯИМдаги улуши 17,6фоиз дан 14,2фоиз.га қисқарди. 2001 йилдан бошлаб эса 
фаол таркибий инвестицион сиёсатнинг амалга оширилиши натижасида 
саноатнинг ЯИМ даги ўсиб бориб, 2016 йилда 23,4фоиз ни ташкил 
этди(қаранг:13.2.1-жадвал).
13.2.1-жадвал