Дарслик./Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ., Топилдиев С. Р. –Т

 
1.3.2-расм. Иқтисодиётни давлат томонидан тартибга солиш 
объектлари
1
 
Иқтисодиётга давлатнинг аралашуви ва таъсир этиш предмети узоқ 
муддатли истиқболда миллий бойлик ва миллий мулкнинг ўсиши, ўрта 
муддатда иқтисодий цикл, қисқа муддатли даврда – хўжалик коньюнктураси 
ҳисобланади. Ушбу предмет бўйича иқтисодиётни давлат томонидан 
тартиблаш чора-тадбирлари кризис ва турғунлик шароитида давлат товар ва 
хизматларга бўлган талабни, капитал қўйилмалар ва бандликни, товар ва 
хизматлар экспорти, хорижий капитал ва туристларнинг кириб келишини 
рағбатлантиради, иқтисодий юксалиш даврида эса иқтисодий ўсишни 
жиловлашга, иқтисодиётнинг қизиб кетишининг олдини олишдан иборат 
бўлади. Ушбу мақсадларда хусусий капитал учун қўшимча молиявий 
рағбатлар яратилади, давлат харажатлари кўпайтирилади, фоиз ставкалари 
тартибга солинади (1.3.3-расма). 
1
Муаллиф томонидан тузилган. 
Иқтисодиётга давлат таъсирининг 
объектлари 
Умумхўжалик 
жараёнлари 
Иқтисодий цикл 
Пул муомаласи 
Бандлик 
Инвестициялар 
ИТТКИ 
Нархлар 
Иқтисодиётнинг йирик 
секторлари 
Саноат 
Қурилиш 
Қишлоқ хўжалиги 
Молиявий соҳа 
Тармоқлар, 
корпорациялар 
Ҳудудлар, йирик 
хўжалик комплекслари 
Ижтимоий 
муносабатлар 
Бизнес ва 
тадбиркорлик 
Ташқи савдо, капитал 
ва ишчи кучи 
миграцияси 

---

21 
 
1.3.3-расм. Иқтисодиётга давлат аралашувининг предметлари
1
 
Иқтисодий циклни тартибга солишнинг умумий вазифалари доирасига 
иқтисодиётнинг тармоқ ва ҳудудий тузилиши, капитал жамғариш, аҳоли иш 
билан бандлиги, тўлов балансининг аҳволи, инфляция, нарх ва бошқалар ҳам 
киради (1.3.4-расм). 
Иқтисодиёт ва ижтимоий ишлаб чиқариш таркибий тузилишини 
тартибга солиш молиявий рағбатлар, давлат капитал қўйилмалари воситасида 
амалга оширилади. 
Шунингдек, фан-техника тараққиёти туфайли вужудга келган янги 
тармоқ ва ишлаб чиқаришлар ҳамда иқтисодиёт ва тармоқ ичидаги 
прогрессив 
таркибий 
ўзгаришлар, 
унинг 
самарадорлиги 
ва 
рақобатбардошлигини ошириш рағбатлантирилади. Шу билан бирга, айрим 
жойларда ишлаб чиқаришнинг ҳаддан ташқари концентрациялашуви ва 
марказлашувининг олдини олиш чора-тадбирлари амалга оширилади. 
 
1
Муаллифлар томонидан тузилган. 
Давлатнинг иқтисодиётни 
тартиблаш предметлари 
Узоқ муддатли даврда 
Миллий бойликнинг 
ўсиши 
Миллий мулкнинг 
ўсиши 
Кўп муддатли даврда 
Иқтисодий цикл 
Қисқа муддатли 
даврда 
Хўжалик 
конъюнктураси 

---

22