|
Darsni psixologik-pedagogik jihatdan tahlil qilish tizimi:
I. Darsning aniq maqsad va vazifalarga bog’liq ravishda tuzilishiga psixologik baho berish.
a) darsning mavzusi, maqsad va vazifalari:
b) darsning tuzilishi va uning psixologik jihatdan maqsadga muvofiqligi.
II. Darsning mazmuniga psixologik jihatdan baho berish:
a) o’quv materiallarining sifati (tasvirlovchi, tushuntiruvchi, ko’rgazmalilik, aniqlik, mavhumlik va umumlashganlik darajasi);
b) o’quvchining bilish faoliyatini rivojlantirish, o’quv axborotini idrok etishi (obrazli, og’zaki mantiqiy xotirani, xayoliy tafakkurni, hayotini). U qanday his-tuyg’ularni uyg’otadi?
v) mazkur material o’quvchilar bilish faoliyatining yosh xususiyatlariga, ularning hayotiy tajribasi va bilimlari darajasiga mos kelishi;
g) o’qituvchining murakkab o’quv materialini mazkur yoshdagi o’quvchilarning idrok etishi uchun qulay, tushunarli va qiziqarli uyushtirish (bayon qilishning ravshanligi va oddiyligi, yorqin misollar, o’xshatishlar, qiyoslashlarning mavjudligi, ko’rgazmali materiallardan foydalanishi, hayot bilan bog’lashi).
d) o’rganilayotgan materialning tarbiyaviy ta’siri (axloqiy, estetik va h.k.). O’qituvchi uning tarbiyaviy imkoniyatlarini qay darajada amalga oshiradi?
1.3 DARSDA O’QUVCHILAR BILISH FAOLIYATINING NAMOYON BO’LISHI VA UNI BOSHQARISH
III. Darsda o’quvchilar bilish faoliyatining namoyon bo’lishi va uni boshqarish
1. Diqqatni tashkil etish.
Mashg’ulotning barcha bosqichlarida o’quvchilarda diqqatni tashkil etish yo’llari (diqqatli bo’lish, o’tkazilayotgan ishning maqsadi va ahamiyatini tushunish, ko’rgazmalilikdan foydalanish, ixtiyorsiz diqqatga e’tiborni jalb etish va h.k.).
Darsdagi diqqatning turlari va ularning ayrim o’quvchilarda namoyon bo’lishi. O’quvchilar diqqatining bir faoliyatdan boshqasiga ko’chish usullari. O’qituvchi taklif etgan faoliyat turlarida o’quvchilar diqqatining taqsimlanishi va ularning bu ish uddasidan chiqishlari.
2. Idrokni tashkil etish va uning xususiyati.
O’quvchilar idrokining ob’ektlari (o’qituvchi nutqi, darslik matni, turli ko’rgazmali vositalar). Idrok etish materialining sifati.
Ko’rgazmali vositalardan foydalanish, ularning darsdagi vazifasi uchun axborot.
3. Xotirani faollashtirish va uning rivojlantirilishi.
O’qituvchining o’quvchilar xotirasiga murojaat qilishi. Bu ish
mashg’ulotning turli bosqichlarida qanday maqsadda amalga oshirilishi. Darsda xotira turlarining (ko’rgazmali-obrazli, og’zaki-mantiqiy, hissiy, oldindan o’ylanmagan, oldindan o’ylangan, mexanik, mantiqiy turlari) namoyon bo’lishi, bayon qilinayotgan ma’lumotlarni yaxshiroq eslab qolish usullaridan foydalanishi (eslab qolish maqsadini qo’yish, materialga mantiqiy ishlov berish, turli-tuman assotsiatsiyalarni belgilash, faoliyatga kirishlik, takrorlash, hissiy vazifa berish va h.k.).
Darsda ayrim o’quvchilarda xotira jarayonlarining namoyon bo’lishi (eslab qolish, bilib olish, qayta esga tushirish, unutish).
4. O’quvchilarning fikrlash faoliyatini kuchaytirish.
O’qituvchi o’quvchilarda qanday ilmiy tushunchalarni shakllantirdi ?
Bunda ko’rgazmali materiallardan foydalandimi ? U tushunchalar o’rtasida o’rnatgan aloqalari, ishlab chiqilgan fikr-mulohazalar. U qanday yo’l bilan (induktiv yoki deduktiv) o’quvchilarni ma’lum tushunchalar va fikrlarni o’zlashtirishga olib keldi ?
O’qituvchi o’quvchilarda mazkur tushunchalarni o’zlashtirish ehtiyojini vujudga keltirdimi ? (ularning nazariy ahamiyatini ochib berdimi, amaliy qo’llanishini ko’rsatdimi, turmush bilan bog’ladimi ?)
O’quvchilar darslarda qanday o’zlashtirish darajalarini ko’rsatdilar va tushunchalarni belgilashda yo’l qo’yilgan kamchiliklar nimalardan iborat bo’ldi? O’qituvchi o’quvchilarning mustaqil ijodiy tafakkurini qanday faollashtirdi? Dars muammoli tuzilishi bilan ajralib turdimi? Muammoli vaziyatlar qanday yo’llar bilan yaratildi? O’quvchilar javoblarni izlashda faollik ko’rsatdilarmi? Ular qo’yilgan muammo-ning yechimini topish uchun qanday aniq fikrlash harakatlarini mustaqil ravishda amalga oshirdilar (bitta misolni tahlil qilib berish kerak).
Sinf muammoli ta’limga qay darajada hozirlik ko’rgan (umumiy rivojlanish darajasi, zarur bilim va malakalarning mavjudligi, savolga javob izlashda o’zini faollik bilan ko’rsatgan o’quvchilar).
O’qituvchi o’quvchilarni oqilona fikrlashning tayyor usullariga o’rgatganmi? Algoritm tipidagi farmoyishlar berganmi ? Ularni qanday kiritgan ?
Darsning izchilligi va mantiqiy barqarorligi. O’quvchilar mulohazalarining mantiqligi va ularning xatolari.
Darsda o’quvchilarning xotira tasavvuri, reproduktiv va ijodiy xayoli faollashdimi ?
O’qituvchi o’quvchilarning o’ziga xos xususiyatlarini hisobga olishni qanday amalga oshirdi?
Do'stlaringiz bilan baham: |
