Dars –muqaddas

Hozirgi-kelasi zamon fe’li bir necha ma’noda qo`llanadi:

1. 
   Nutq jarayonidan keyin bajariladigan harakatni –kelasi zamonni bildiradi:
   

U elga keladi albat qoshimga,
Elga shodlik olib keladi. (Hamid Olimjon.)


2. Hozirgi-kelasi zamon fe’li doimiy bo`lib turadigan ish-harakat yoki
holatni anglatish uchun ham qo`llanadi:
Yer Quyosh atrofida aylanadi.

Hozirgi-kelasi zamon fe’li undosh tovush bilan tugagan fe’l asoslarga -a, unli bilan tugagan asoslarga esa -y qo`shimchasi qo`shiladi: yoz + a + man - yozaman,

o`qi + y + man- o`qiyman. (Bo`lishsiz shakli –mas yozmasman) -y tovushi bilan bitgan fe’l o`zak-negiziga –a qo`shimchasi qo`shilganda, ya yoziladi: Kiy + a + man – kiyaman kul + a + siz - kulasiz


1-mashq
Quydagi ajratilgan fe’llarning boshqa fe’llardan farqini izohlang va ular ishtirokida gaplar tuzing.
Ko`raman, chiqyapti, aytdi, kelibdi, ko`rmoqda, chiqaman, o`qiysiz

Men { ……… { man Sen { { san U { { di Biz { { miz Siz { { siz U { { di

Men ……. man Sen san U di Biz miz Siz siz U di

2-mashq
Ko`chiring. Nuqtalar o`rniga hozirgi-kelasi zamonni qo`llang va izohlang
1 . Boshimizni egmasdan, qo`lni ko`ksimizga qo`yib …….
2. Aqlliga aytsang …….., ahmoqqa aytsang ……. (Maqol)
3. Obod turmush yili” da yurtimiz yanada ……
(salomlashamiz, bilasan, kulasan, ko`rkamlashadi )

Mashqni har bir guruhdan bir o`quvchi chiqib yozadi va nuqtalar o`rniga mos so`zni qo`yishadi. O`qituvchi: Keyingi vaqtlarda o`quvchilar ba’zida o`rta yoshlilar orasida yangicha salomlashish urf bo`lmoqda. Keling, shu salomlashishni ko`rsatib beraylik. (bosh, oyoq, qo`l tekkizib salomlashish) Bu haqda o`quvchilar fikri, buning ma’nosi so`raladi. Bu manzara milliy qadriyatimizga hurmatsizlik degan xulosaga kelinadi.