“Dars muqaddas” bo`yicha bir soatlik dars ishlanma Sana va sinf: 10 “b” Fan: O`zbek (davlat) tili; O’qituvchi: Bobur Shahanov Mavzu: Kitobdan olgan saboqlarim. Fe’l–kesim va ot–kesim Darsning maqsadi

---

“Dars muqaddas” bo`yicha bir soatlik dars ishlanma 
Sana va sinf: ____________10 “b” Fan: O`zbek (davlat) tili; O’qituvchi: Bobur Shahanov
Mavzu: 
Kitobdan olgan saboqlarim. 
Fe’l–kesim va ot–kesim
Darsning maqsadi:
 a)Talimiy maqsadi: O’quvchilarga fe’l kesim haqida umumiy ma’lumot berish. 
 b)Tarbiyaviy maqsadi: O`quvchilarni Vatanga muhabbat va ota-onaga hurmat ruhida 
tarbiyalash. 
 v)Rivojlantiruvchi maqsad: O`quvchilarning og`zaki va yozma nutqini o`stirish, mantiqiy 
fikrlash qobiliyatini rivojlantirish. 
Tayanch kompetensiyalar: 
Kommunikativ kompetensiya 
(o`zaro muloqotga kirishish uchun ona tili va birorta tilni 
mukammal o`zlashtirish; fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish) 
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi 
(turli manbalardan zarur bo`lgan axborotlarni izlab 
topa olish, saralash, qayta ishlash); 
O`zini-o`zi rivojlantirish kompetensiyasi 
(o`qib-o`rganish, bilimini mustaqil ravishda 
oshirib borish); 
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi 
(o`zaro munosabatlarida muomala, huquqiy 
madaniyatga ega bo`lish); 
Milliy va umummadaniy kompetensiya 
(milliy-madaniy an’analarni bilish, ulardan tasirlana 
olish, ularga hurmat bilan munosabatda bo`lish); 
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bólish hamda 
foydalanish kompetensiyaning
(kundalik faoliyatda turli formula, model, chizma, grafik va 
diagrammalarni o`qiy olish va foydalanish) elementlari shakllanganligini kuzatish mumkin. 
Fanga oid kompetensiya: Nutqiy kompetensiya 
(Tinglab tushinish, gapirish, o`qish, 
yozish); 
Darsning turi
: Yangi bilim beruvchi 
Darsning usuli: an’anaviy 
Jihozlanishi: 
darslik, mavzuga oid ilmiy adabiyotlar, tarqatma materiallar.
 

 Darsning borish: 
1.
 
Tashkiliy qism:
O`quvchilar bilan salomlashib, sinf xonaning tozaligini nazorat qilish, 
o`quvchilarning darsga tayyorlik darajasini tekshirish, davomatni aniqlash.
Ma’naviyat daqiqasi:
O`quvchilar bilan kunning muhim iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, 
ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy-tarbiyaviy yangiliklari xususida qisqacha suhbat tashkil etish, 
ularga nisbatan o`quvchilarning mustaqil yondashuvini tinglash, bahs-munozara 
uyushtirish.
2.
 
Uyga vazifani so’rash. 
3.
 
Yangi mavzu bayoni:

---

Kitob o’qishning yettita foydasi 
“Kitob – aqliga haq so’ramaydigan eng yaxshi xazina” degan edi turkiy xalqlarning 
mashhur mutafakkiri, shoiri Alisher Navoiy. Qaysi zamonda yashasangiz ham kitob o’z 
ahamiyatini yo’qotmaydi. 
Zamon rivojlanib, qanchadan qancha yetuk texnika, 
texnologiyalar yaratilmoqda. Ammo ular kitobning o'rnini bosa olmaydi. Kitob o'qigan 
odamning yo'li hamisha yorug' bo'ladi. Quyida biz kitob o'qishning faqat 7 ta foydali 
tomoni haqida aytib o'tmoqchimiz. Kitob o'qish:
1. Atrof-muhitni, dunyoni va o'zini anglashga yordamlashadi.
2. Yodda saqlash va o'ylash qobiliyatini rivojlantiradi. Ya'ni ko'p kitob o'qigan odamning 
yodda saqlash darajasi yaxshi bo'ladi.
3. Analiz (tahlil qilishga, shaxsni mustaqil fikrlashga o'rgatadi.
4. Ko'pgina yutuq va muvaffaqiyatlarga asos bo'ladi.
5. Odamlar bilan muomala qilishga o'rgatadi, to'g'ri gapirishni shakllantiradi.
6. So'z boyligini va savodxonlik darajasini oshiradi.
 
7. Odamdagi yashirinib yotgan ijodiy qobiliyatni yuzaga chiqaradi.
Bilib oling! Kesim gapning mazmuniy markazi bo’lib egani ko’rsatadi. Kesimlar 
qaysi so’z turkumi bilan ifodalanishiga ko’ra ikkiga ajraladi: 
a)
 
Fe’l kesim 
b)
 
Ot kesim 
Fe'l va uning shakllari orqali ifodalanib nima qilmoq?, nima bo'lmoq? so'roqlariga 
javob bo'luvchi birliklar fe'l-kesim hisoblanadi. Masalan: Qushlar uchib keldi. 
4.
 
Mustahkamlash.
 
1-mashq. Fe'l-kesimlarni ajratib yozing.
1.Yurt - tinch, sen - tinch. 2. Qushlar sayrayapti. 3. Gullar ochildi. 4. Jannat - onalar 
oyog'i ostida. 5. Birlashgan - o'zar, birlashmagan - to'zar. 6. Oltin olma, duo ol. 7. Kitob 
- bilim manbayi. 8. Otang - davlating, onang - jannating. 9. Osmon - musaffo. 10. Kitob 
o'qiyapman. 
2-mashq. Nuqtalar oʻrniga kerakli qo'shimchalarni qo'yib, matnni ko'chiring. 
Kitob___ toza qo'l bilan ushlash kerak. Kitobni yotib o'qish zararli. Kitobni yorug'lik 
chap tomon__ tushadigan joyda o'qing. Uni ko'z___ yaqin ushlab o'qimang Ko'z toliqadi 
Kitobni buklash yaramaydi. Kitobingiz__ hamisha xatcho’p bo’lsin. Kitob__ nomi va 
muallifi__ yozib borish foydali.
5.
 
Baholash 
O`quvchilar darsdagi ishtirokiga ko`ra belgilangan baholash mezonlari asosida 
baholanadilar. Darsda faol ishtirok etmagan o`quvchilar bilan ishlanadi.
6.
 
Uyga vazifa: 
Men yoqtirgan asar mavzusida kichik matn tuzish.
 
O`quv ishlar bo`yicha direktor o`rinbosari_________________________________