Dars maqsadi: Dars turi: Yangi bilim berish

G`aznaviylar davlatining boshqaruv tizimi

• G`znaviylar davlati boshqaruv tizimi o`ziga xos mahkamachilik xususiyatiga ega bo`lgan. Vazirlik tizimida harbiy, elchilik va rasmiy tadbirlar, moliya kabi hamda xabar-pochta devonlar faoliyat ko`rsatgan.
• Viloyat hukmdori voliy, shahar hokimi rais deb yuritilgan. Viloyatda boshqaruv ishlari amid, shaharlarda esa kutvol tomonidan amalga oshirilgan.
• Davlat qudratli qo`shinga ega bo`lgan. Bosh qo`mondon – sipohsolor, lashkarboshi – solor, harbiy qaism boshlig`i esa sarhang deb atalgan. Q`o`shinda harbiy kemalar (daryo va dengiz floti) ham mavjud bo`lgan.

Ilm-fan va madaniyat

• G`aznaviylar davlatida ilm-fan va madaniyat, xususan, adabiyot rivojlangan. Mahmud G`aznaviy turkiy ona tili bilan bir qatorda fors, arab va pahlaviy tillarini ham mukammal bilgan, she`r bitgan. Poytaxt saroyida 400 dan ortiq olim, shoir va san`atkorlar ijod qilgan.
• Abu Rayhon Beruniy, Nosir Xusrav, Gardiyziy va Bayhaqiy kabi buyuk mutafakkirlar G`aznada yashaganlar.
• Beruniy “Qonuni Ma`sudiy”, Bayhaqiy “Tarixi Ma`sudiy” asarlarini sulton Ma`sudga bag`ishlaganlar. Abul Qosim Firdavsiy mashhur “Shohnoma” dostonini Mahmud G`aznaviyga taqdim etgan.

• 1. Yer egaligining qanday turlarini bilib oldingiz?

• 4. G`aznaviylar davlati haqida nimalarni bilib oldingiz?

• 3. Somoniylar hokimiyatini inqirozga olib kelgan sabablarni qayd eting.

• 2. Barzikor va qo`shchilar kimlar edi?

V.Yakunlash va baholash

• Darsda faol ishtirok etgan guruh va o`quvchilar rag`batlantiriladi.
• O`qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob qaytaradi.

• UYGA VAZIFA:
• 16- . 58-bet.
• Mavzuni o`qish, asosiy tushunchalrni daftarga yozish, mavzu asosida
• 7 ta test tuzib kelish uyga vazifa qilib beriladi.

• E’tiboringiz
• uchun
• rahmat