Dars ishlanma Mavzu: Namlik ekologik omil sifatida Darsning maqsadi: Ta’limiy maqsad

Yangi mavzuni mustahkamlash.

O’quvchilar o‘simliklar va hayvonlarning suv tanqisligiga moslashuv mexanizmlarini jadvalda to’ldiradilar

Moslanishlar	Misollar
Suv bug‘lanishini kamayti ruvchi mexanizmlar
Barglarning tangasimon, ignasimon yoki tikan shaklida bo‘lishi barg yuzasining kichrayishiga olib keladi
Barg og‘izchalarining chuqur joylashuvi
Barglarning qalin mumsimon kutikula bilan qoplanishi
Barglarning so‘linqirab turishi
Yozgi qurg‘oqchilikda barglarning to‘kilishi
Barg og‘izchalarining tunda ochilib va kunduzi yopilishi
Terlash va transpiratsiyaning kamayishi
Hayvonlarning uyalariga yashirinishi
Nafas olish teshiklarining klapanlar bilan yopilishi
Ayirish mahsulotlarining maksimal darajada suvsizlanishi
Suv shimilishining kuchayishi
Keng yuzali ildiz tizimining mavjudligi
Tuproqqa chuqur kirib boradigan ildiz tizimining mavjudligi
Yerosti suvlariga yo‘l ochish
Suvni zaxir alash
Maxsus siydik pufagida zaxiralash
Yog‘ shaklida zaxiralash
Suv yo‘qotishga fiziol ogik chidamlilik
Ko‘p suv yo‘qotganda ham hayot faoliyatining saqlanishi
Tana massasining ancha qismini yo‘qotish va suv mavjudligida uni tez tiklash
Suv tanqis davrni anabio z holatida o‘tkazish
Noqulay davrni urug‘ holatida o‘tkazish
Noqulay davrni ildizpoya va tuganak, piyozbosh ko‘rinishida o‘tkazish
Etologik mosl anishlar
Suv tanqis davrni uyqu holatida o‘tkazish
Tungi hayot tarziga o‘tish

Bilimlaringizni qo‘llang.

1. 
   O‘simliklar namlikka nisbatan moslanishiga ko‘ra qanday ekologik guruhlarga ajratiladi?
   

2. 
   Gigrofitlarning moslanishlarini tavsiflang. Ular vakillarini aytib bering.
   
3. 
   Sukkulentlar va sklerofitlar qanday umumiy va o‘ziga xos xususiyatlarga ega?
   
4. 
   Hayvonlarda suv rejimiga nisbatan qanday moslanishlar paydo bo‘lgan?
   
5. 
   Evolutsiya jarayonida o‘simliklarda suv rejimiga nisbatan qanday moslanishlar paydo bo‘lgan?
   
6. 
   O‘simliklarning namlikka nisbatan ekologik guruhlari va quyida berilgan o‘simliklar o‘rtasida muvofiqlikni belgilang. Ekologik guruhlar: gigrofitlar, kserofitlar, mezofitlar. O‘simliklar: a) qamish; b) shuvoq; d) shirach; e) kaktus; f) sholi; g) ayiqtovon; h) qoqio‘t; i) karrak; j) baliqko‘z.
   

Mantiqiy savol.

1. 
   Qumli tuproqda o‘sadigan qarag‘ay ildizi nima uchun yerga chuqur kirib boradi, botqoqda o‘sadigan qarag‘ay esa yerning yuqori qatlamida joylashgan ildiz tizimiga ega?
   
2. 
   Nima uchun cho‘l va dasht o‘simliklarining yalpi gullashi juda erta ( fevral– mart oylarida) boshlanadi va tez tugaydi? Javobingizni asoslab bering.
   
3. 
   Ayting-chi, nima uchun suv Yer yuzidagi barcha organizmlar yashashi uchun birlamchi shart sanaladi?
   

5.