Dars-1 Mavzu: Maxsus pedagogika va psixologiya fanining maqsadi va predmeti Reja

Zaif eshituvchi bolalar - eshitishida nutqiy rivojlanishning buzilishiga olib keladigan qisman yetishmovchiligi bo‘lgan bolalar. Zaif eshituvchilarga eshitib idrok qilish sohasida juda kata farq bo‘lgan bolalar kiradi. 20 -50dB va undan baland tovushlarni eshitia boshlaydigan (1- darajali ziif eshituvchilik) va 50-70 dB va undan baland tovushlarni eshitadigan (2- darajali zaif eshituvchilik) bolalar zaif eshituvchi sanaladi. Mos ravishda turli bolalarda eshitiladigan tovushlarning balandligiga ko‘ra diapazoni ham kuchli farq qiladi. Ayrim bolalarda u deyarli cheklanmagan, boshqalarida karlarning baland eshitishiga yaqin. Zaif eshituvchi sifatida rivojdanadigan ayrim bolalarda kar bolalardagi kabi 3- darajali zaif eshituvchilik aniqlanadi, biroq bunda nafaqat past, balki o‘rta chastotadagi (1000 dan 4000 Gs gacha) tovushlarni qabul qilish imkoniyati ta’kidlanadi.
Bolaning eshitishidagi yetishmovchiliklar nutqni egallashning sekinlashishi, nutqni eshitib idrok etish buzilishiga olib keladi.Zaif eshituvchi bolalarda nutq rivojlanganlik variantlari keskin farq qiladi va bolaning individual psixofiziologik xususiyatlari va u yashagan, tarbiya va ta’lim olgan ijtimoiy- pedagogik sharoitlarga bog‘liq bo‘ladi. Xatto 2- darajazi ziif eshituvchiligi bo‘lgan bola ham maktab davriga kelib, ayrim so‘z va nutq tovushlari talaffuzida kichik xatolar bilan, rivojlangan, grammatik va leksik jihatdan to‘g‘ri nutqqa ega bo‘lishi mumkin. Bunday bolaning psixik rivojlanishi normal bolanikiga yaqin bo‘ladi. Ayni paytda faqat 1 – darajali paytda zaif eshituvchi bola rivojlanishning nomaqbul ijtimoiy- pedagogik sharoitlarida 7 yoshga kelib, faqat sodda gaplardan yoki alohida so‘zlardan foydalanishi, bunda uning nutqida noto‘g‘ri talaffuz ko‘p bo‘lishi, so‘z ma’nolarini qorishtirishi, grammatik qurilishda turli buzilishlarga yo‘l qo‘yishi mumkin. Bunday bolalarda kar bolalar uchun xarakterli bo‘lgan psixik rivojlanish xususiyatlari kuzatiladi.