Дарёнинг геологик иши

Шамолнинг геологик иши.
Шамолнинг емирувчи ва кўчирувчи иши заррачаларни жинсдан кўчириб олиш (дефляция, корразия), уларни бир жойдан иккинчи жойга кўчириш ва ётқизиқлар хосил қилишдан иборат (10.3-расм).
Дефляция (шамол кучи ёрдамида кўчириш) – шамолнинг механик иши таъсири натижасида заррачаларнинг асосий жинсдан кўчириб олиниш ва бошқа жойга кўчирилиши.
Корразия (жинс сиртининг чархланиши, обтачивание) – шамол учирган қум заррачалари таъсирида тоғ жинсларининг емирилиши.



10.3-расм. Элювиал ётқизиқлар:
а – элювиал қатлам; б – тўкилиш конуси; 1 – туб жинслар
Дефляция ва корразиянинг биргаликда таъсири нафақат бўш, хатто қаттиқ жинсларни хам емирилишига олиб келади. Бу жараёнлар рельеф-нинг (устун, қўзиқорин, ва хатто одам ва хайвонлар кўринишидаги) ажойиб ва ғаройиб шаклларини хосил қилади (останцы). (10.4-расм).



10.4-расм. Останецлар (В.П.Ананьев бўйича)
Рельефнинг эол шакллари: дюналар, бархонлар.
Эол ётқизиқлари қум, чанг ва лойли заррачалардан иборат. Уларнинг қурилиш хусусиятлари заррачалар ўлчамлари, намлиги ва зичлигига боғлиқ.
Кўчиб юрувчи қумлар билан курашиш омиллари: шчит ёки дўғаралар ўрнатиш, ўсимликлар ўтқазиш, қумларни боғловчи материаллар ёрдамида қотириш (цемент, битум, сақичлар, силикатизация).