Dala xaritasiga daladagi barcha geologik kuzatish natijalari

Shurflar ko‘ndalang kesimi kvadrat yoki to ‘rtburchak shaklida, 
tik qazilgan tog‘ lahimi bo‘lib hisoblanadi. Shurflaming eni va 
bo‘yi 1,5-2 m, chuqurligi odatda 10-40 m bo‘ladi. Shurflar 
qalinligi yuqori bo‘lgan allyuvial-prolyuvial jinslarda geologik 
xaritalash va qidiruv maqsadida qaziladi. Shurflar orasidagi 
masofa 20-40 m ni tashkil yetishi mumkin.
Shurflarni hujjatlashda ham qattiq mug‘ovali millimetrovkali 
jurnallardan foydalaniladi. Shurflarning ikki qo‘shni devori 
hujjatlanadi 

Shurflarda 

allyuvial-prolyuvial 
jinslaming tarkibi, struktura, teksturasi va boshqa xususiyatlari, 
agar ular tub tog‘ jinslarida qazilgan bo‘lsa, qatlamlaming yoki 
boshqa 
geologik 
obyektlaming 
yotish 
elementlari 
ham 
o'lchanadi.
Shaxtalar shurflar kabi tik qazilgan tog‘ lahimi hisoblanib, 
odatda ularning chuqurligi 50-400 m bo‘ladi. Ular tub tog‘ 
jinslarida qidiruv va razvedka ishlarini o‘tkazish hamda foydali 
qazilmalami qazib chiqarish maqsadida qaziladi.
Shaxtalami hujjatlash ham shurflamikiga o‘xshash bo‘ladi. 
Shaxtalar yordamida joyning ichki geologik tuzilishi, tog‘
jinslarining tarkibiy o ‘zgarishlari, foydali qazilma yotqiziqlari 
xususiyatlarini o ‘rganish mumkin.

Shtolnyalar-tog‘ yonbag‘irlarida gorizontal yoki past 
qiyalikdagi yerto‘la shaklidagi tog‘ lahimi bo‘lib, tub tog‘ 
jinslarida qidiruv va razvedka maqsadlarida o‘tkaziladi. 
Shtolnyalar ko‘ndalang kesimi 3x4 m, uzunligi 200-300 m va 
undan ham ortiq boiishi mumkin.
Shtolnyalarning har to‘rt devori maxsus jumallarda hujjatlash- 
tiriladi. Shtolnyalar yordamida tog‘ning ichki qismidagi tog‘ 
jinslaming tarkibi, geologik strukturalar va foydali qazilmalar 
o‘rganiladi.
Burg‘i quduqlari - burg‘ilash yordamida tik yoki qiya 
qaziladigan tog‘ lahimi bo‘lib, geologik xaritalash, qidimv va 
razvedka maqsadlarida qaziladi. Burg‘i quduqlarining ko‘ndalang 
kesimi doira shaklda, diametri 3-30 sm bo'lishi mumkin. Burg‘i 
quduqlari ham tub tog‘ jinslarida qaziladi. Tog‘ jinslari yumshoq 
bo‘lsa, burg‘i qudug‘ining devorlari metall quvur (obsadka) tushirilib, 
mustahkamlanadi. 
Burg‘i 
quduqlaridan 
silindr 
shaklidagi tog‘ jinslari-kemlar chiqarib olinadi.
Burg‘i quduqlari maxsus jurnallarda hujjatlashtiriladi. Bunday 
jumallar ham qattiq mug‘ovali, millimetrovkali varaqli bo‘lib, 
unda tog‘ jinslarining stratigrafik ustuni ko‘rsatiladi va oraliqlar 
bo‘yicha tog‘ jinslarining ta’rifi beriladi.
Xaritalash va qidiruv maqsadida qazilgan barcha tog‘ 
lahimlaridan maxsus yo‘riqnomalar talabiga asosan turli 
laboratoriya tahlillari uchun tog
jinslaridan namunalar olinadi.