Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Ҳаёт кечириши. Ток барг ўровчиси дарахтларнинг пўстлоқ ёриқларида, ток зангининг пўстлоқлари остида, поя ёриқларида ва шунга ўхшаш пана жойларда ғумбаклик стадиясида қишлайди.
Кўкламда учиб чиқадаган капалаклари токнинг, айниқа, кўпинча қора кишмишнинг шўра куртакларига тухум қўяди, айни вақтда ер яқинидаги шўра шингилларининг пастки қисмини хуш кўради, қисман сирень, смородина, печакгул ва учқатга ҳам тухум қўяди. Капалак умрида 60-100 та тухум қўяди. Тухумдан чиққан қуртлари токнинг шўра куртакларини ўргимчак ипи билан ўрайди, шўра куртакларини ейди, шунингдек новдаларнинг ичига ҳам ўйиб киради. Ўсган қурт зангнинг ер бағирлаб ётган қисмидаги кўчган пўстлоғи остида пилла ўрайди, сўнгра пилланинг ичида ғумбакка айланади. 1,5-2 ҳафтадан кейин ғумбаклардан янги капалаклар чиқади.
Ёзги насл капалаклари тухум қўйиш учун намроқ жойлардаги узумни-асосан ерга тегиб турган узум бошларини хуш кўради. Тухумлардан янги чиқаётган қуртлар узум бошларининг қоронғироқ ва ерга яқин турган шингилларига зарар етказади. Қурт ва ғумбакларнинг ривожланишига намлик қулай шароит туғдиради. Марказий Осиёда узум боши ғуж бўладиган навларда зангга яқин-пастда жойлашган узум бошларининг зарарланишига ҳам сабаб шу бўлса керак. Иқлими намроқ жойларда (масалан, Кавказда ёки Европада) ҳар хил нав ва турли баландликдаги узумларга ҳашаротлар зарар етказа беради.
Кураш чоралари. Марказий Осиё шароитида ток барг ўровчисининг катта зарар етказадиган миқдорда кўпайишига йўл қўймайдиган радикал чора-токни ерда қолдирмай, ёғочга ёки ишкомга олишдир. Намни хоҳлайдиган ток барг ўровчиси Марказий Осиёнинг иссиқ иқлимида ёғочга ёки ишкомга олиб ўстириладиган токда кўпайиб кета олмайди.
Ток барг ўровчисини қириш чораларидан бири унга кальций арсенат эритмасини (1 л сувга 3 г кальций билан 3 г оҳак қўшиб тайёрланган) гектарига ўрта ҳисоб билан 1000 л дан пуркашдир. Шунингдек 5,5 % ли ДДТ дустини ток гуллашидан илгари гектарига 30 кг ҳисобидан ишлатиш ҳам мумкин.


Узум барг ўровчиси