Dahnoma asari muallifi Y. Amiriyga Navoiy tarifi

Men ul bulbul emasman, ey gulandon,

Ki bir dam bargsiz tongayman orom.

Kuyar parona jondin qayg‘u emas,

Kishi parvonadan xud o‘ksuk emas.

Men ul kunkim g‘aming so‘zini tuzdim,

Seni dedim, ko‘ngulni jondin uzdim.

Oshiq ishq yo‘lida Majnundek sargardon. Shirin visoli ilinjida g‘am togini qoporgan Farhoddek mashaqqatlarga uchragan bo‘lsa ham o‘z niyatlaridan yuz o‘girmaydi, unga sodiq qoladi. Oshiq o‘zining ana shunday yuksak insoniy fazilatlari tufayli ma’shuqa maylini qozonadi, uning Shomi subhga, tuni kunduzga, g‘ami shodlikka, ayriliq visolga aylanadi. Shoir talqinidagi oshiq qiyofasida muhabbatda sadoqat, qiyinchilik va mashaqqatlardan chekinmaslik, maqsadga intilish, poklik, to‘g‘rilik kabi fazilatlar ulug‘lanishi bilan birga bunday hislarga ega bo‘lgan shaxs albatta, o‘z oldiga qo‘ygan ezgu maqsadiga yetishi aks ettiriladi. Bu shubhasiz, oshiq obrazining xarakterini belgilash bilan birga uning katta tarbiyaviy estetik qimmatini ham oshiradi. Umuman, “Dahnoma” asardagi oshiq timsoli shoirning muhabbatda sadoqat vafodorlik kabi g‘oyalarni ifodalovchi siymodir. Asarda bir qadar keng va atroflicha tasvir etilgan qahramonlardan biri ma’shuqa obrazidir. Bu obraz Amiriygacha ham klassik adabiyotimizning ilg‘or vakillari ijodida xilma-xil usullardan hayotiy go‘zalligini ma’shuqaga bo‘lgan muhabbat vositasida insonning hayotga bo‘lgan muhabbatini ifodalaganlar. “Dahnoma”da tasvir etilgan ma’shuqa beqiyos go‘zalligi bilan birga so‘zga chechan, hozirjavob aqlli qiz. U hayotga aql – zakovat bilan qaraydi. U oshiqning oshiqona maktubidan dastlab g‘azablanadi, lekin maktublar vositasi bilan oshiq chekayotgan iztiroblarni to‘g‘ri his qiladi. Shuning uchun ham g‘azabni lutf bilan murakkab qilib oshiqqa javob yozadi. Ma’shuqa o‘z qadr – qimmatini yaxshi biluvchi qiz. Lekin oshiqning xarakterini yaxshi bilmaydi, binobarib, unga ijobiy javob berish mumkin emas. U oshiqning ishq sinovlariga bardoshini sinash maqsadida shu ishni qildi.