Д. Т. Абдукаримов

Зиғир селекциясининг вазифалари ва асосий йўналишлари. 
Селекциянинг вазифасига юқори ҳосилли, юқори мойли, кўп кусак ҳосил 
қиладиган, йирик уруғли навлар яратиш киради. Одатда йирик уруғларнинг 
таркибида мой миқдори кўп бўлади.
Механизацияга мос бўлишлиги учун уруғи тукилмайдиган, кўсаклари 
баландроқ жойлашадиган навларни яратиш мақсадга мувофиқдир. Навлар 
яратишда касалликларга, қурғоқчиликка чидамли, эртапишар навлар яратилиш 
кузда тутилади.
Ҳосилдорликка қаратилган селекция. 
Зиғир экини ҳосилдорлигини 
таъминловчи омиллар: гектаридаги ўсимлик сони, ўсимликдаги ўртача кўсакча 
сони, кўсакчадаги уруғнинг вазни ва 1000 уруғининг вазни. 
Энг кўп кўсакчалар сони кудряшларда бўлади. зиғир ўсимлигининг 1000 
уруғ вазни 3граммдан 13 грммгача бўлиши мумкин. (майда уруғлиларда 3 – 6,5, 
ўрта уруғлиларда 6,6 – 9, йирик уруғлиларда 9,1 – 13 г). 
Ҳосилдорликни ошириш мақсадида ўтказиладиган селекция жараѐнида 
уруғнинг йирик шаклдагиларни кўпайтириш лозим, чунки ўрта уруғли ва йирик 
уруғли зиғирнинг таркибида мой кўпроқ бўлади. Бундай навлардан ВИР – 1647. 
ВИР – 1650, ВНИИМК 5237, Уджан ва колган навларнинг ҳаммаси майда 
уруғлилардир.
Вегетация даврининг давомийлигига қараб баҳолаш. 
Ўзбекистон 
шароити учун зиғир экинининг эрта ва ўрта пишар навлари қулайдир. 
Зиғирнинг эртапишар навларининг вегетация даври 75 – 80 кунни ташкил 
қилади.
Касалликларга чидамлилигига қараб селекция ишини ўтказиш.
Мойли зиғир занг касаллиги, фузариоз, антроқноз, полиспороз ва бошқа 
касалликлар билан зарарланади. Шунинг учун зиғир селекциясида шу 
касалликларга чидамлилигига қараб иш юритиш керак. Зиғирнинг занг 
касаллигига чидамли навларга ВИР – 1647, ВИР – 1650, ВНИИМК – 5237, 
Воронежский 1308, Крупносемянный – 3, Кубанский – 9 ва бошқа навлар 
киради.
Механизацияга мослигига қараб селекция ишини ўтказиш.
Бунинг 
учун зиғир ўсимлигининг бўйи 40 смдан паст бўлмаслиги керак, яхшироғи 50 – 
65 см, шунингдек пишганда кусакчалари ѐрилмайдиган бўлиши керак. 
Механизацияга мос бўлиб майда уруғли ва ўрта уруғли межеумоқ-оралиқ ва 
йирик уруғли навлар ҳисобланади. Кудряш типидаги навлар паст бўлгани учун 
механизация қўллашга яроқсиз.