Д. Т. Абдукаримов


Танлаш усуллари. Оммавий танлаш



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet137/238
Sana05.06.2022
Hajmi6,32 Mb.
#638228
TuriЛекция
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   238
Bog'liq
Dala ekinlari selektsiyasi va urugchiligi

Танлаш усуллари. Оммавий танлаш.
Ҳозирги замон қанд лавлаги экини 
оммавий танлаш натижасида вужудга келган. Чунки кўп йиллар давомида бу 
танлаш лавлаги экини селекциясида асосий усул бўлиб келган. Ҳозирги вақтда 
лавлаги селекцияси ишларида оммавий танлаш асосидан ишлаб чиқариш 
жараѐнида районлаштирилган навларни хусусиятларини сақлаш (яхшилаш) 
мақсадида ўтказилади.
Якка танлаш.
Якка танлаш лавлаги селекциясининг асосий усули бўлиб 
ҳисобланади. Кузда ҳосил йиғиб олиш вақтида селекцион питомникда 
ўсимликлар жуда қаттиқ брак қилинади (60 – 70% гача). Қолган ўсимликлар 
илдиз меваларининг ҳар бири алоҳида – илдиз мевасининг массаси, қанд 
миқдори, технологик сифатлари, когат чиришига чидамлилиги ва бошқа белги 
ва хусусиятлари аниқланади. Шундан кейин ҳар бир қимматли белги ва 
хусусиятли номердан 100–300 дона энг яхшилари (педигри усули), ѐки 0,2–0,5 
% ти наслга қараб баҳо бериш учун, 5–15 % ижобий яхши белги хусусиятли 
илдиз мевалари суперэлита сифатида ажратиб олинади.
Танлаш жараѐнида наслига (пуштига) қараб баҳолаш.
Чангланишни 
бошқариш йўналишида масофий изоляция шароитида она линиясида 
ўтказилади. Якка танлаш бевосита ва билвосита белгиларига қараб ўсиш ва 
ривожланиш жараѐнида ўтказилади. Якка танлаш натижасида ҳосил қилинган 
авлод – популяция бўлиб ҳисобланади, чунки чанглатиш жараѐнида қаттиқ 
назорат таъминланмайди ва ҳар бир пуштдан кейин унинг гетерозигота ҳолати 
ошиб боради. Белги ва хусусиятларни сақлаш мақсадида ҳар пуштда типик 
талабга мувофиқ ўсимликларни оммавий танлаш усули билан танлашга тўғри 
келади.
Рекуррент танлаш.
Рекуррент танлашнинг асосий шарти – дурагай 
ўсимликлардан ўзидан чанглатиладиган авлод (насл) ҳосил қилишдир. Лавлаги 
ўсимлигида ўзидан чанглатиш қийин бўлганлиги учун унинг ўрнида бошланғич 
ўсимликларда клонлаш, яъни селекция жараѐни даврида дурагайларга баҳо 
беришда бошланғич ўсимликлар вегетатив усулда кўпайтирилади.
Рекуррент танлашнинг бир неча схемалари мавжуд. Масалан; Босемарк 
томонидан таклиф этилган О – типдаги популяцияларни яхшилаш рекуррент 
схемаси, С.И. Малецкий тавсия этган бир бирига мос келмайдиган бир майсали 
қанд лавлаги инцухт линияларида ўтказиладиган рекуррент танлаш схемаси ва 
бошқалар. 
Гетерозис.
Гетерозисга қаратилган қанд лавлаги селекциясининг дастури, 
диплоид, триплоид ва тетраплоид асосида амалга оширилади. Қайси бири 
яхшироқ бўлганлиги тўғрисида ҳеч қандай исботлар
 
йўқ. Селекциянинг асосий 
вазифаси қандай усул қўлланилмасин – авлоднинг (пуштининг) дурагай кучини 
оширишдир. 


166 

Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   238




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish