Д. Раҳматуллаева, У. Ходжаева, Ф. Атаханова

Рамзлар. 
И цзин
, яъни яхлит чизиқ орқали эркак куч – Ян, аёл – Инь 
ёруғлик чизиғи – иккита қисқа чизиқ билан тасвирланади.
Иккита яхлит чизиқ, эркак кучнинг мутлоқ ҳукмронлигини ифодалайди. 
Буюк Ян – бу ёзни англатади. Иккита кесма чизиқ, зиён чегарасидаги – аёл 
кучи, бу буюк Инь – қишни акс эттиради.
Энди Осмон ва Ернинг сонлар рамзини кўриб чиқайлик. 
И цзин 
да: “Кўк, Осмон – бир, замин, Ер: икки, Осмон – уч, Ер – тўрт”; 
тоқ сонлар – Янни, жуфт сонлар – Инни билдиради. 
Ранглар рамзи, сўзлар инсонга кучли таъсир этади. “Осмон – Ян” 
шимоли–шарқдан бошланади, шунинг учун ҳам унинг ранги 
сюан
(яъни
сеҳрли шимол ранги деярли қора; табиатнинг бешта кучи шарқнинг 
бирлашуви натижасида шундай ранг ҳосил бўлади). Ер – Инь жануби–
ғарбдан бошланади, шунинг учун у қизғиш–сариқ рангдадир. Ранглар рамзи 
табиатнинг бешта кучи бирлашиб, коинот оламини ташкил қилиши ва табиат 
мавжудотлари устидан ҳукмронлик қилишини ифода этади. Бу кучлар 
бўлиниб кетиб, дунёнинг беш томонини бошқаради.
Яшил – 
баҳор ранги. Бўртиб турган куртаклар япроқ ёзилиши демакдир. 
Му
дарахти, яъни ўсимликлар кучни яхши ифодалайди. Баҳор – йил боши, 

---

189 
шарқ – кун чиқиш жойидир. Шунинг учун ҳам яшил ранг шарқ, ёшлик ва 
туғилишни ифода этади. Юпитер сайёрасининг жилоси кўкиш–яшил тусда. 
Қизил,
ёз рангидир. Бу олов кучи –
 Хо 
бўлиб, у жануб ва Марс сайёраси 
рамзидир. 
Оқ – 
куз рамзи. Кузда хирмонлар оппоқ гуручлар билан тўладиган фасл, 
кузга металл – 
цзинь
кучи тўғри келади. Бундан оқ – ўткир тиғли болта 
ранги билан қиёсланишини англаш мумкин. Бундан ташқари, ғарб нафақат 
кун ботаётган томонни билдирибгина қолмай, балки марҳумларни у дунёга 
кузатиш томонига ҳам ишора қилинади. Эҳтимол, Хитойда мотам либослари 
оқ рангда бўлиши шу тарзда пайдо бўлгандир. Умуман олганда, ҳамма мотам 
либослари 
ҳам 
оқ 
рангда 
бўлавермайди.