Д. Раҳматуллаева, У. Ходжаева, Ф. Атаханова

тақия ва кепеш 
каби турлари ҳам бўлган. Ёзда 
дўппи ва бошқа бош кийимлар ўрнига бошга 
орамал –
кичик оқ рўмол 
боғланган. Ёшларнинг рўмолларига кашта тикилган. Дўппи бахмал, мовут, 
ипак, сидирға ва йўл–йўл матолардан тайёрланган.
2–расм. Эркакларнинг устки кийимлари: 1) мўйнали
 
пўстин(
ішік
); 2) аврасиз 
пўстин (
тон
); 3) чакмон (
шекпен
); 4)
 
чопон (
шапан.
) 
 
Ёзги енгил 
қалпақ;
кигиз қалпоқ ва чеккаси мўйнали бош кийимлар; 
қишки 
тымак,
 
махсус бичимли, мўйнали телпак қозоқларнинг устки бош 
кийимлари саналган.
Тымак 
(тумоқ)
 
орқаси уч бўлакдан иборат, пешона қисми бўртиб 
чиққан, орқа тарафидаги бўлаги каттароқ бўлиб, бўйин ва елкаларни ёпиб 
турган (3 – расм).
3–расм. Эркаклар бош кийими –
 тымак 
(тумоқ).
 

---

211 
Эркаклар бош кийимига чит астарли, қора мовутдан тикилган 
жалбағай
ҳам киради. 
Жалбағай
қаттиқ бўрон турган вақтларда 
тимак
(тумоқ) 
устидан кийилган, Тўрғай ва марказий Қозоғистон ҳудудларида қор ва 
ёмғирдан ҳимоя қилувчи восита сифатида кенг тарқалган. Ўлчами кичикроқ, 
шунга ўхшаш бошқа бир бош кийими 
далбай,
деб аталади. Далбай 
Қозоғистоннинг жанубий қисмида кенг тарқалган бўлиб, у эркакларнинг ёзги 
бош кийими ҳисобланади.
Ҳукмдорлар, султонларнинг бош кийимлари конуссимон узун қалпоқ 
шаклида бўлиб, ҳошияси кенг ва қайрилиб турган. Қалпоқ оч пушти ёки 
қизилранг кимхоб билан қопланиб, ҳошиясига яшил рангли зар иплар билан 
кашта тикилган. Ё бўлмаса, қалпоқ кумушранг парча билан қопланади ва 
дўппи устидан кийилган (4– расм).