1
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
G‘.M. PORSAEV, B.SH. SAFAROV,
D.Q. USMANOVA
RAQAMLI IQTISODIYOT
ASOSLARI
(Darslik)
TOSHKENT – 2020
52
qurilmalarda uskunalarni ta’mirlash va texnik xizmat ko‘rsatish
ko‘rsatmalarini namoyish qilishda. Bunday tizimlar endigina
rivojlana boshladi, ammo kelajakda ular xodimlarga zamonaviy
ma’lumotlarni taqdim etish, real vaqtda qaror qabul qilishda
yordam berish va turli vazifalarni bajarish uchun keng foydala-
niladi. Masalan, virtual reallik ko‘zoynaklaridan foydalangan
holda nosoz tizimning bir qismini tekshirish vaqtida darhol tuza-
tush ko‘rsatmasni olish mumkin bo‘ladi.
1.4.3. Sanoat 4.0 inqilobi. Intellektual korxona modeli. Yangi
biznes modellar.
Insoniyat
tarixida
to‘rtta
sanoat
inqiloblari
sodir
bo‘ldi (1.4.1-jadval). Har bir inqilob o‘sha davrning innovatsion
texnologiyalarini ixtiro qilish va uni inson faoliyatiga joriy etish
bilan bog‘liq . Natijada iqtisodiyotning yangi tarmoqlari paydo
bo‘lib, davlatning iqtisodiy ahvoli yahshilandi.
1.4.1-jadval
Sanoat inqiloblari va ularning natijalari
Sanoat
inqilobi
Davr
Yangilik
Natija
Birinchi
sanoat
inqilobi
XVIII asr-ning
oxiri – XIX asr
boshlanishi
Suv va
bug‘dvigatellari,
dastgohlar,
mexanik
qurilmalar,
transport,
metallurgiya
Agrar iqti-
sodiyotdan
sanoat ishlab
chiqarishiga
o‘tish,
transportni
rivojlantirish
Ikkinchi
sanoat
inqilobi
XIX asrning ikk
inchi yarmi . -
XX asr boshi
Elektr energiyasi,
yuqori sifatli
po‘lat, neft,
kimyo sanoati,
telefon, telegraf
Oqim ishlab
chiqarish va
mehnat
taqsimoti, el-
ektrlashtirish,
temir yo‘llar
53
Uchinchi san
oat inqilobi
XX oxiri –
XXI
asr boshida
Raqamlashtirish,
elektronika, AKT
va dasturiy
ta’minotni
rivojlanishi
( dasturiy
ta’minot )
Avtomatlash-
tirish
va roboto-
texnika
To‘rtinchi sa
noat inqilobi
"Sanoat 4.0"
atamasi 2011-
yilda joriy
etilgan
Global sanoat tar-
moqlari,
Buyumlar In-
terneti, 3 D printe
r-lar,
biotexnologiyalar
, neyrotarmoqlar,
sun’iy intellect
Taqsimlangan
ishlab
chiqarish, tar-
moqqa ja-
moaviy
kirish, ishlab
chiqaruvchilar
ning
iste’molchi
bilan
to‘g‘ridan-
to‘g‘ri
bog‘lanishi
Birinchi sanoat inqilobi
(XVIII asr oxiri – XIX asr boshlari)
bug‘ energiyasi, mexanik qurilmalar ixtiro qilinishi va metallurgi-
yaning rivojlanishi tufayli qishloq xo‘jaligidan sanoat ishlab
chiqarishga o‘tish bilan bog‘liq edi.
Ikkinchi inqilob
20-asrning boshlarida elektr energiyasining
paydo bo‘lishi, ishlab chiqarish va mehnat taqsimoti bilan sodir
bo‘ldi (Genri Ford avtomobillarini yig‘ish liniyasi).
Uchinchi sanoat inqilobi
(1970-yildan beri) – Ishlab
chiqarish jarayonlarini jadal avtomatlashtirish va robotlashtirishni
ta’minlovchi elektron va axborot tizimlarini ishlab chiqarishda
foydalanish.
To‘rtinchi sanoat inqilobi
(bu atama 2011-yilda Germaniya
tashabbusi - Sanoat 4.0 doirasida kiritilgan).
Do'stlaringiz bilan baham: |