D. Q. Usmanova buxgalteriya

328

Qisqacha xulosa

Soliqlar - bu jismoniy va yuridik shaxslar daromadlari hamda mulklaridan ma’lum (qonunda belgilangan) bir qismini davlatning moliyaviy imkoniyatini ta’minlash maqsadida majburiylik, qaytarmaslik, davlat majburlovini qo‘llashlik asosida byudjetga o‘tkazishning birdan-bir qonuniy usulidir.
Soliqlar milliy daromadni davlat tasarrufiga olishning eng muhim vositasiga aylangani sababli, ular makroiqtisodiyotni tartibga solishda borgan sari muhimroq rol o‘ynamoqdaki, YAMM umumiy hajmida soliq tushumlari salmog‘ining ko‘payishi buning ko‘rsatkichi hisoblanadi.
Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari

1. 
   Soliq hisobini yuritishning zarurligi nimada?
   
2. 
   YUridikshaxslarbyudj etgaqaysiturdagisoliqlarnito‘laydi?
   
3. 
   Byudjetdan tashqari maqsadli jamg‘armalarga majburiy ajratmalar hisobi?
   
4. 
   Kichik biznes sub’ektlari qaysi turdagi soliqlarni to‘laydi?
   
5. 
   Kichik biznes sub’ektlarda soliqlarning soddalashtirilgan hisobi va hisobotini tuzish tartibi tasniflang?
   
6. 
   YAgona er solig‘i hisobinitasniflang?
   

329

13- Mavzu. MOLIYAVIY HISOBOT

Reja:

1. 
   Moliyaviy hisobotning mazmuni, mohiyati va tarkibi
   
2. 
   Buxgalteriya balansining tuzilishi va unga asosan korxonalar sifat ko‘rsatkichining tahlili
   
3. 
   Asosiy vositalar harakati to‘g‘risidagi hisobotni tuzish
   
4. 
   Pul oqimi to‘g‘risidagi hisobotni tuzish va uni to‘ldirish
   
5. 
   Xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobotni tuzish
   

1. 
   Moliyaviy hisobotning mazmuni, mohiyati va tarkibi
   

Moliyaviy hisobot - xo‘jalik yurituvchi subektlar tomonidan mahsulot (ish va xizmat) lar sotish natijalari to‘g‘risidagi ma’lumotlar majmui boiib, u subektning moliyaviy - xo‘jalik faoliyatining holatini maium davr (chorak, yillik) ga qiymat ko‘rinishida aks etishidir. Hisobot axborotlari sotilgan mahsulot (ish va xizmat) lar, ishlab chiqarish xarajatlari, xo‘jalik mablagiari va ulaming tashkil topish manbalari, ishlaming moliyaviy natijalari, soliqqa tortish hamda dividendlar to‘g‘risidagi maiumotlami o‘z ichiga oladi.
Hisobot maiumotlari bo‘yicha korxona rahbari mulkdorlar, ta’sischilar, boshqamv va nazorat tizimi, yuqori tashkilotlar oldida hisobot beradilar.
Birinchi navbatda shuni aytish joizki, korxonalar majburiy tartibda quyidagi foydalanuvchilarga chorak va yillik hisobotini topshiradi: ta’sis hujjatlariga binoan mulkdorlarga; davlat soliq inspeksiyasiga; 0‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga binoan korxona faoliyatining ayrim tomonlarini tekshirish va tegishli hisobotni olish vazifalari yuklatilgan boshqa davlat organlariga. Amaldagi qonunga binoan:⁴⁸
- barcha korxona va muassasalar uchun 1- yanvardan 31- dekabrgacha bo‘lgan davr hisobot yili hisoblanadi;